در ميان احاديث امامان معصوم عليهم السلام نيز تنها در يكى از تفاسير كهن شيعه، آن‏هم فقط از حضرت صادق عليه السلام چند روايت تفسيرى ديده‏مى‏شود كه اصطلاح «سبب نزول» در آنها به‏كار رفته‏است. (39: ج 2، ص 56، 309، 355، 445، 451)
يك مورد ديگر نيز در كلمات منسوب به‏همين بزرگوار، به‏نقل از تفسير كهن ديگرى يافت شد كه در آن به «أسباب التنزيل» تعبير كرده و آگاهى از آن را، يكى از ويژگيهاى دانشوران قرآن‏شناس بيان فرموده‏اند. (42: ج 93، ص 4، به نقل از تفسير نعمانى)
از آنجا كه اين كاربرد اندك و انگشت‏شمار، مى‏تواند به «نقل به معنا»، از طرف راويان احاديث، حمل شود، اين احتمال بعيد به‏نظر نمى‏رسد كه شايد اصطلاح مورد بحث، نه در صدر اسلام كه در قرون بعدى وضع شده و سپس ميان مسلمانان رواج يافته است.

3. نزول قرآن

خداى بزرگ با اعطاى قرآن، منّتى بزرگ بر انسان نهاد. كلام پروردگار، از اين اعطاء با واژه‏هاى گوناگونى نظير «وحى»، «القاء»، «ايتاء» و «تعليم» ياد فرموده كه بيش از همه، تعبير «نزول» و مشتقّات آن است.
دانشمندان از آيات كتاب خدا و روايات معصومين - سلام اللَّه عليهم أجمعين - چنين برداشت كرده‏اند كه براى قرآن كريم، دو گونه نزول، از ساحت قدس ربّانى بوده؛ كه هريك را حكمتهايى است:
نزول دفعى اجمالى: مقصود از اين نزول، فرودآمدن يكباره و يكپارچه حقايق نورانى و آسمانى قرآن مجيد، به‏اجمال، در شب قدر ماه مبارك رمضان، است. در آيات زير دقّت كنيد:
شهر رمضان الذي أنزل فيه القرآن هدى للناس. (بقره (۲) / ۱۵۸)حم * و الكتاب المبين * إنّا أنزلناه في ليلة مباركة. (دخان (۴۴) / ۲ - ۳)إنّا أنزلناه في ليلة القدر. (قدر (۹۷) / ۱ ، ۴ ، ۵)