7. اقسام اسباب نزول خاصّ
7- 1) اسباب نزول خاصّ، بنا به تعريف، دو بخش عمده دارد: حوادث و وقايع، مسائل و مشكلات.
7- 1- 1) حوادث و وقايع: رويدادها و پيشامدهاى گوناگون دوران وحى، نخستين و بيشترين سببهاى آمدن آياتاند كه خود از دو ديدگاه تفكيكپذيرند:
الف) از جهت ظهور و خفاء: كه به دوگروه: حوادث آشكار و حوادث پنهان، تقسيم مىشوند.
يك: وقايع آشكار: دستهاى از حوادثاند كه در معرض ديد عموم رخ داده و فرود آيه يا آياتى را سبب شدهاند. نمونه جالبى از اين وقايع آشكار، داستان بخشش انگشترى قيمتى، به فقير ناشكيبا، در حال ركوع نماز است كه حضرت امير عليه السلام در مسجدالنبىّ، مقابل ديدگان حاضران، انجامداد و اين آيت نازل شد:
(إنّما وليّكم اللَّه و رسوله و الذين آمنوا الذين يقيمون الصلاة و يؤتون الزكاة و هم راكعون.) (مائده (5) / 55)
فريقين اتّفاق نظر دارند كه سبب نزول آيه بالا، واقعه فوق است. به عنوان نمونه جلالالدين سيوطى (25: ج 3، ص 104 - 106) و محمّدبنعلى شوكانى (28: ج 2، ص 51 - 53) از مفسّران اهل سنّت و شيخالطائفه ابوجعفر طوسى (33: ج 3، ص 558 - 564) و علّامه سيّد هاشم بحرانى (7: ج 1، ص 479 - 485) از مفسّران شيعى، از گروه فراوانى از صحابه پيامبر، نظير عمّار ياسر و ابوذر غفارى و ابنعبّاس و ابورافع و عبداللَّهبن سلام و انسبن مالك آيه فوق را در شأن امام علىّبن ابىطالب عليه السلام روايت كردهاند. علامه بزرگوار عبدالحسين امينى در كتاب كبير الغدير (6: ج 2، ص 52، 53، 58) پس از ذكر مصادر مهمّ اين سبب نزول در متون اهل سنّت، اشعار زير را به استناد بعضى همان مآخذ، از حسّانبن ثابت مىآورد كه به دنبال همين حادثه، به امر پيامبر اكرم صلّى اللَّه عليه و آله خطاب به اميرالمؤمنين عليه السلام سرودهاست:
