انسان در عالم ذرّ نتايج و تواتر روايات - صفحه 122

نوشته شده و در دهان او نهاده شده است. آن فرشته به صورت حجرالاسود در زمين آمده و در روز قيامت، براى كسانى كه به عهد خويش وفا كرده‏اند، شهادت خواهد داد.
19. صلب و رحم كافر و مشرك، تغييرى در ايمان عالم ذرّى انسانها پديد نخواهد آورد.
20. به هنگام مرگ، علاوه بر روح، نطفه‏اى كه انسانها از آن خلق شده‏اند، از بدن خارج مى‏شود. به همين جهت، غسل ميّت مانند غسل جنابت واجب است و كيفيّت هر دو شباهت دارد.

4-4) تواتر روايات عالم ذرّ

مجموع ابواب مختلف روايى - كه در اين نوشتار به صورت فشرده مطرح شد - براى كسى كه اندكى با معارف دينى در مجاميع روايى شيعى آشنايى داشته باشد، گستردگى و عمق اين بحث را در روايات شيعى نشان مى‏دهد. با نگاه بدوى در مجموعه مذكور، معلوم شد كه برخى روايات در نگاه اوّلى هيچ ارتباطى با عالم ذرّ ندارد؛ امّا وقتى در كنار روايات ديگر قرار مى‏گيرد، هماهنگى و ارتباط آنها روشن مى‏شود.
همچنين روشن مى‏شود كه گاهى اوقات، بدون توجّه به ساختار منظم روايى در شكل‏گيرى خلقت انسان و موجودات، نمى‏توان معناى درستى از آيات و روايات فهميد. امّا وقتى مجموعه روايات در نظر گرفته مى‏شود، معناى آنها نيز ظاهر و روشن مى‏گردد. به عنوان مثال، در برخى آيات به خلقت انسان به صورت كلّى و مطلق از خاك تصريح شده است: (خَلَقْناكُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ).
روشن است كه بدون توجّه به ساختار شكل‏گيرى روح و بدن انسان از مادّه علّيّينى و سجّينى يا از خلط و مزج شده آنها، اين آيات معناى روشنى ندارد و كسى نمى‏تواند بگويد مراد از «كُم» در آيات، خلقت كامل و مركّب از روح و بدن است.

صفحه از 126