يك پاسخ كلّى بر اين سه شبهه
لزوم بررسى سندى و متنى روايات
بايد گفت: كتب روايات به تهذيب، حفظ، ترويج و تبيين روايات عصر خود پرداختهاند و بدين روى، خدمت شايانى انجام دادهاند، امّا باب وارسى و نقد و بررسىِ متن و سند اين روايات همواره بر روى عالمان بعدى گشوده است و هيچ يك از علماى اسلام به تمامى روايات مجموعههاى حديثى بدون تحقيق و بررسى و درايت در آنها، عمل نمىكنند، چنان كه در اين كتابها بعضاً احاديث متعارض هم وجود دارد، كه محدّثان و فقها در حلّ تعارض آنها مىكوشند. مثلاً در همين كتاب تفسير علىبن ابراهيم، روايات ديگرى آمده است كه برخلاف روايت مورد استناد براشر، بر عصمت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله دلالت دارد، از جمله دو روايت زير:
(فإما ينزغنك من الشيطان نزغ فاستعذ باللَّه)۱أي: ان عرض بقلبك نزغ من الشيطان فاستعذ باللَّه، فالمخاطبة لرسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله و المعنى للناس.۲
اگر وسوسهاى از شيطان به تو رسيد از آن به خدا پناه ببر. در اين آيه، روى خطاب با پيامبر است امّا معناى آن براى مردم مىباشد.عن عمربن يزيد بياع السابرى قال: قلت لأبى عبداللَّه عليه السلام: قول اللَّه تعالى في كتابه:(ليغفر لك اللَّه ما تقدم من ذنبك و ما تأخر)۳قال: ما كان له من ذنب و لا همّ بذنب، ولكن اللَّه حمله ذنوب شيعته، ثمّ غفرها له.۴
علىبن ابراهيم به سندش از عمربن يزيد بياع سابرى چنين روايت كرده است كه وى گفت: از امام صادق عليه السلام در مورد اين آيه از قرآن(ليغفر لك اللَّه ما تقدم من ذنبك و ما تأخر)۵پرسيدم. فرمود: نه گناهى بر پيامبر بوده است و نه گناهى داشته است، بلكه خداوند در اين آيه گناهان پيروانش را بر او حمل كرده و سپس آنها را آمرزيده است.
