مستشرقان يهودى و تفاسير اوّليّه اماميّه‏ - صفحه 35

گفت، آن كه شايد به خاطر برخى ويژگى‏هاى خاصّ، برخى از ائمّه «سبع سنابل» شمرده شده‏اند و اين به هيچ عنوان نافى مقام امامت ديگر امامان نيست تا تعداد ائمه را تنها هفت تن بدانيم.

تعداد ائمّه‏

درخصوص عدد هفت كه در اين روايت به كار رفته، بايد گفت:
اوّل آنكه در متن روايت، نام هفت امام از فرزندان امام حسين عليه السلام به عنوان مصاديق هفت خوشه ذكر شده است، امّا اين روايت به هيچ عنوان در صدد بيان تعداد كلّ امامان شيعه نيست و تنها هفت تن از ائمّه به واسطه يك ويژگى خاصّ، خوشه ناميده شده و از مصاديق آيه مورد بحث به شمار آمده‏اند.
دوم آنكه بر فرض، قصد اين روايت شمارش ائمه هفتگانه باشد كه تعداد مورد قبول در برخى فرق اماميّه است. در اينجا به واسطه عدد، اين مشابهت و تطابق وجود دارد؛ امّا مصاديق عنوان شده در روايت، اساساً انطباقى با ائمّه مورد قبول فرقه هفت امامى يعنى اسماعيليه ندارد. در اين روايت، نخستين خوشه امام حسين عليه السلام معرّفى شده است، پس آخرين امام يعنى هفتمين آنها امام جواد عليه السلام مى‏شود كه كسى در قائميّت ايشان سخنى نگفته است؛ حال آنكه نخستين امام در آن فرقه و ديگر فرق اماميّه - همانند شيعه اثنى عشريه - امام على عليه السلام مى‏باشند.
سوم آن كه احاديث متواتر و بالاتر از حدّ تواتر، دلالت بر آن دارند كه عدد ائمّه شيعه دوازده تن است. لذا اگر يك خبر غير قطعى در برابر اين تعداد فراوان از احاديث يافت شود، چه اعتبارى خواهد داشت و چگونه شخص محقّق مى‏تواند به اين قبيل روايات اعتماد كند؟ اين حقيقت، منحصربه منابع شيعه نيست. تنها در مسند احمد حنبل به سى و چند طريق از پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله روايت شده و در صحيح مسلم، اين مطلب از هشت طريق رسيده است. در ساير جوامع و صحاح و سنن و كتابهاى ديگر اهل سنت، بارها به اين موضوع اشاره شده است. در كتابهاى شيعه

صفحه از 40