مستشرقان يهودى و تفاسير اوّليّه اماميّه‏ - صفحه 38

نبوده‏اند كه تمامى روايات كتب حديثى و تفسيرى بلا استثناء صحيح و غيرقابل خدشه‏اند زيرا بعضاً روايات متناقض و غيرصحيح هم در اين كتابها يافت مى‏شود. لذا عالمان شيعه همواره سعى داشته‏اند روايات را به لحاظ متنى و سندى مورد بررسى و تنقيح قرار دهند و اين امر بويژه در روايات فقهى بروز و جلوه بيشترى يافته‏است.
به عنوان مثال در همين تفسير عياشى رواياتى را مى‏يابيم كه بر خلاف روايت مورد استناد نويسنده يهودى به تعداد ائمه دوازده‏گانه اشاره دارد، كه به آنها اشاره شد. ۱

ناشناخته بودن مفضل‏بن محمّد جعفى‏

روايت مورد استناد نويسنده مذكور، به لحاظ سندى قابل خدشه است، چرا كه در بررسيهاى انجام شده در كتب رجالى، نامى از مفضل‏بن محمّد جعفى يافت نمى‏شود. او را بايد در زمره مجاهيل قلمداد نمود و در كتب رجالى شيعه فردى شناخته شده نيست. نام راوى شناخته شده، مفضل‏بن عمر جعفى است كه از اصحاب امام صادق عليه السلام بوده و حديث مشهور توحيد مفضل هم بدو منسوب است.۲ ديگرى هم مفضل‏بن محمّد الضبى الكوفى است بدون لقب جعفى كه او نيز از اصحاب امام صادق عليه السلام بوده است.۳ لذا مفضل‏بن محمّد جعفى در كتب رجالى مجهول و ناشناخته است. علاوه بر آنكه متن اين روايت نيز به لحاظ دلالت خالى از اشكال نيست كه توضيح آن آمد.

برداشت اشتباه از معناى سنبله

برداشت نويسنده كتاب در ترجمه سنابل به خوشه‏هاى ذرّت، خطا است، به طورى كه عنوان انگليسى اين بخش از كتاب‏

1.عياشى، ج ۱، ۱۵-۱۴ و نيز همان، ۲۵۴-۲۵۳

2.براى شرح حال مبسوط وى رك: خويى، ابوالقاسم، معجم رجال الحديث، ج ۱۸، ۲۹۲-۳۰۵ و ۳۱۰.

3.همان، ۳۰۷.

صفحه از 40