1-3- علاوه بر تمام اينها، در سندى كه قطبالدين راوندى در اوّل كتابش ذكر كرده، تعدادى افراد مجهول وجود دارد:
اوّل. عبدالواحدبن اسماعيلبن احمد رويانى: او از مشايخ عامه است، چنانكه ذهبى در شرح حالش صراحتاً گفته: «او شيخ شافعىها بوده و در كسب علم حديث و فقه كوچيد. مدتى نزد بخارى فقه آموخت، در فقه برجسته شد و مهارت يافت و مناظره كرد و تصانيف مشهورى نگاشت. و مىگفت: اگر تمام كتابهاى علماء شافعى بسوزد، همه آنها را از حافظهام املاء خواهم كرد. كتاب «البحر» در مذهب را دارد كه بسيار طولانى و پرفايده است. همچنين كتاب «مناصيص الشافعى» را نگاشت. در آخر سال 415 زاده شد و در روز جمعه 11 محرم 501 در مسجد آمل به قتل رسيد. ملحدان (يعنى اسماعيليه) او را كشتند و نظامالملك او را بسيار بزرگ مىداشت.» ۱
دوم. محمدبن حسن تميمى: او مجهول است كه نام او در جوامع رجالىّ اماميّه ذكر نشده است، همانطور كه محدّث نورى گفته است: «براى شيخ ابوعبداللَّه محمّدبن حسن تميمى بكرى، شرح حالى نيافتهام.» ۲
سوم. سهلبن احمد ديباجى: به وثاقت او تصريح نشده، بلكه نجاشى گفته است: «او اشكالى ندارد، امرش را خيلى مخفى نگه مىداشت، سپس در آخر عمرش مذهب (تشيّع) را آشكار كرد.» ۳
علامه حلّى از ابن غضائرى نقل مىكند: «او احاديث را جعل مىكرد و از افراد مجهول روايت مىكرد. مواردى را كه از اشعثيات نقل كرده، اشكالى بدان نيست و به عبارت ديگر همينگونه هركسى كه مطالبى مانند آن روايت كند.» ۴
چهارم و پنجم. اسماعيلبن موسى و موسىبن اسماعيل: هر دو مجهول هستند. ۵
1.سير اعلام النبلاء، ۱۹ / ۲۶۰
2.خاتمه المستدرك، ۱۹ / ۱۷۷
3.رجال نجاشى، ۱ / ۴۱۹ رقم ۴۹۱
4.رجال العلاقه، ۸۱ رقم ۴
5.جامع الرواة، ۱ / ۱۰۳ و ۲ / ۲۷۱ ؛ معجم رجال الحديث، ۲ / ۲۷۱ و ۲۰ / ۱۹
