شرط شيخين (مسلم و بخارى) صحيح است گرچه آن را ذكر نكردهاند. ۱
مؤيّد اين مطلب، خبرى است كه از عايشه وارد شده كه گفت: زمانى كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله رحلت كند، تمامى عرب مرتدّ مىشوند و نفاق بالا مىگيرد. ۲
ابنعساكر از او روايت كرده است كه: زمانى كه فوت شود (يعنى رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله)، همگى عرب مرتد مىشوند و نفاق بالا مىگيرد و تمام اصحاب محمّد صلى اللَّه عليه و آله ماهيت خويش را نشان داده و مرتدانى مىشوند كه همگى يا برخى، در هر ناحيه از شبه جزيره عربستان از دين خارج مىشوند و يهوديان و مسيحيان گردن مىكشند و نفاق در مدينه و پيرامون آن پا برجا مىماند. ۳
كمترين نتيجهاى كه ازاين روايت به دست مىآيد، مخالفت مردم با پيامبر بعد از رحلت حضرتش در مهمترين واجبات است، همچنان كه ابناثير و ابنمنظور آوردهاند. ۴
د - از عمروبن ثابت در تأييد اين مضمون روايت شده كه گفت: وقتى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله وفات يافت، تمام مردم بجز پنج تن كافر شدند. ۵
ظاهر سخن علماء درباره عمروبن ثابت، اين است كه او، امين و متدين است و احاديثش صحت دارد، چنان كه ابنحجردر شرح حالش تصريح كرده است:
«او در حديث بسيار راستگو است و از ابنداود روايت شده كه احاديث او صحت دارد. و در جايى ديگر گفته كه در سخنانش حديث مُنكَر (ناآشنا) نيست. ولى از ابىحاتم آمده كه «حديثش را مىنويسد در حالى كه فاسد الرأى و شيعهاى سخت متعصب است.» ۶
1.المستدرك على الصحيحين: ج ۴، ص ۶ و همينطور ذهبى آن را تصحيح كرده است در تلخيص مستدرك
2.البداية و النهاية، ج ۶، ص ۳۳
3.تاريخ مدينة دمشق، ج ۳۰، ص ۳۱۴
4.النهاية ۲: ۲۱۴ ؛ لسان العرب ، مادّه «ردد»
5.تهذيب الكمال، ج ۲۱، ص ۵۵۷ ؛ تهذيب التهذيب، ج ۸، ص ۹ ؛ سؤالات الآجرى لأبى داود، سليمانبن الأشعث، ج ۱، ص ۳۴۱ ؛ البداية و النهاية، ج، ۶، ص ۹۱
6.تهذيب التهذيب، ج ۸، ص ۹