جايگاه صحابه در تبيين قرآن : بررسى ده حديث‏ - صفحه 57

شرط شيخين (مسلم و بخارى) صحيح است گرچه آن را ذكر نكرده‏اند. ۱
مؤيّد اين مطلب، خبرى است كه از عايشه وارد شده كه گفت: زمانى كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله رحلت كند، تمامى عرب مرتدّ مى‏شوند و نفاق بالا مى‏گيرد. ۲
ابن‏عساكر از او روايت كرده است كه: زمانى كه فوت شود (يعنى رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله)، همگى عرب مرتد مى‏شوند و نفاق بالا مى‏گيرد و تمام اصحاب محمّد صلى اللَّه عليه و آله ماهيت خويش را نشان داده و مرتدانى مى‏شوند كه همگى يا برخى، در هر ناحيه از شبه جزيره عربستان از دين خارج مى‏شوند و يهوديان و مسيحيان گردن مى‏كشند و نفاق در مدينه و پيرامون آن پا برجا مى‏ماند. ۳
كمترين نتيجه‏اى كه ازاين روايت به دست مى‏آيد، مخالفت مردم با پيامبر بعد از رحلت حضرتش در مهمترين واجبات است، همچنان كه ابن‏اثير و ابن‏منظور آورده‏اند. ۴
د - از عمروبن ثابت در تأييد اين مضمون روايت شده كه گفت: وقتى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله وفات يافت، تمام مردم بجز پنج تن كافر شدند. ۵
ظاهر سخن علماء درباره عمروبن ثابت، اين است كه او، امين و متدين است و احاديثش صحت دارد، چنان كه ابن‏حجردر شرح حالش تصريح كرده است:
«او در حديث بسيار راستگو است و از ابن‏داود روايت شده كه احاديث او صحت دارد. و در جايى ديگر گفته كه در سخنانش حديث مُنكَر (ناآشنا) نيست. ولى از ابى‏حاتم آمده كه «حديثش را مى‏نويسد در حالى كه فاسد الرأى و شيعه‏اى سخت متعصب است.» ۶

1.المستدرك على الصحيحين: ج ۴، ص ۶ و همينطور ذهبى آن را تصحيح كرده است در تلخيص مستدرك‏

2.البداية و النهاية، ج ۶، ص ۳۳

3.تاريخ مدينة دمشق، ج ۳۰، ص ۳۱۴

4.النهاية ۲: ۲۱۴ ؛ لسان العرب ، مادّه «ردد»

5.تهذيب الكمال، ج ۲۱، ص ۵۵۷ ؛ تهذيب التهذيب، ج ۸، ص ۹ ؛ سؤالات الآجرى لأبى داود، سليمان‏بن الأشعث، ج ۱، ص ۳۴۱ ؛ البداية و النهاية، ج، ۶، ص ۹۱

6.تهذيب التهذيب، ج ۸، ص ۹

صفحه از 72