انسان در عالم ذرّ آراء و اقوال دانشمندان قرن 15 - صفحه 111

11-4- واقعى ندانستن عالم ذرّ و سؤال و جواب در آن، در مرتبه اوّل، معلولِ ناديده گرفتن تفسير اهل بيت عليهم السلام است كه از ناحيه خداى تعالى، مفسران واقعى قرآن هستند. و در مرتبه دوم، حاصل بى‏مهرى به معارف عالى دينى در زمينه جهان‏شناسى، انسان‏شناسى، معرفت‏شناسى و مباحث مربوط به خلقت الاهى است. معنايى كه در روايات اهل بيت عليهم السلام براى آيه شريفه ذكر شده است - همانطور كه در اقوال خيلى از بزرگان بيان شده - با معارف عالى دينى هماهنگى كامل دارد. آيات فراوانى به همراه رواياتى كه در تفسير آنها آمده است و نيز روايات فراوان ديگرى كه ناظر به تفسير آيات نيستند، بسيارى از نكات و خصوصيات شكل‏گيرىِ خلقت انسانى را تبيين كرده و به بيان كيفيت بهره مندى او از عقل و شعور و معرفت الاهى پرداخته‏اند. روشن است كه بدون استفاده از اين آيات و روايات، هرگز نمى‏توان به يك معرفت منسجم در مورد حقايق موجودات اين عالم دست يافت.
ايشان در تفسير آيه «الذين ينقضون عهد اللَّه» مى‏نويسد:
ما ركز في عقولهم من الحجّة على التوحيد وصدق الرسل وما أخذ في عالم الذّر من الإقرار بالربوبيّة ولمحمّد بالنبوّة ولأهل بيته بالولاية. ۱
«عهد اللَّه» يعنى حجت بر توحيد و صدق رسولان كه در خردهايشان تثبيت شده است و اقرار به ربوبيت و اقرار به نبوت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و ولايت اهل بيت عليهم السلام كه در عالم ذرّ گرفته شده است.

1.تفسير شبّر، ص‏۴۴۰.

صفحه از 109