گزارشى از جلسات نقد و بررسى كتاب مكتب در فرآيند تكامل - صفحه 143

ثانياً در رواياتى كه درباره غيبت در كتب اماميه نقل شده است، مى‏بينيم كه آن روايات به گونه‏اى نيست كه قابل استفاده براى واقفه باشد. اكثر آنها تصريح كرده‏اند كه آن كسى كه غايب مى‏شود، دوازدهمين امام خواهد بود. در بسيارى از آنها تأكيد شده كه آن امام غائب، همنام رسول خداست آن احاديث كه نمى‏تواند مورد استناد واقفه باشد. از اينها گذشته اگر اسناد اين روايات را بررسى كنيم، كمتر به راوى واقفى برمى‏خوريم. براى مثال كلينى بابى تحت عنوان غيبت دارد، كه در آن 31 حديث را نقل كرده است. تنها در يك مورد يعنى حديث شماره 16، نام على‏بن ابى‏حمزه بطائنى آمده كه واقفى بوده است. يعنى اكثر قريب به اتفاق رواياتى كه در باب غيبت در كتب كافى، كمال الدين، غيبت نعمانى و غيبت شيخ طوسى و ديگران آمده است، احاديثى است كه توسط غير واقفى‏ها روايت شده است.
ايشان در پاورقى صفحه 170 تعدادى از نويسندگان واقفى را نام برده‏اند كه درباره موضوع غيبت كتاب تأليف كرده‏اند. ازجمله به ابراهيم‏بن صالح انماطى اشاره كرده‏اند. در كتب رجال، دو نفر به اين نام وجود دارد، تنها با اين تفاوت كه يكى از آنها به نام ابراهيم‏بن صالح الانماطى اسدى است. نجاشى در مورد اوّل چنين مى گويد: إبراهيم‏بن صالح الأنماطى يكنّى بأبي إسحاق، كوفى، ثقة، لا بأس به، قال لي أبوالعباس أحمدبن علي‏بن نوح: انقرضت كتبه فليس أعرف منها إلا كتاب الغيبة، أخبرنا به عن أحمدبن جعفر قال: حدثنا حميدبن زياد عن عبيداللَّه‏بن أحمدبن نهيك عنه. ۱
درباره دومين فرد چنين مى‏گويد: إبراهيم‏بن صالح الأنماطى الأسدى، ثقة، روى عن أبي‏الحسن عليه السلام و وقف. له كتاب يرويه عدّة أخبرنا محمّد قال: حدثنا جعفربن محمّد قال: حدثنا عبيداللَّه‏بن أحمد قال: حدثنى إبراهيم‏بن صالح و ذكره. ۲يعنى آن كسى كه كتاب غيبت را نوشته است، غير واقفى بوده و نجاشى متعرض مذهب وى نشده است. مرحوم آيت‏اللَّه خوئى نيز در كتاب خودشان دلايل و شواهدى نشان

1.رجال النجاشى، ص ۱۵

2.رجال النجاشى، ص ۲۴

صفحه از 140