زمانى كه آيه رحمت به عذاب مبدل نگردد و بالعكس، صحيح هستند ^۱.
ممكن است قرائت‏هاى (متون) مختلف، وجود داشته باشند. الفاظ قرآن، مهم‏ترين مطلب مربوط به موضوع قرائت‏ها نيستند؛ بلكه معنا مهم‏ترين مطلب است. پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از وجود قرائت‏هاى مختلف خبر داشت و آن‏قدرها بر قواعد رسمى اصرار نداشت كه به اين قرائت‏ها ايراد بگيرد.
ابىّ وارد مسجد شد و با شنيدن تلاوت مردى، از او پرسيد كه چه كسى او را تعليم داده است. آن مرد پاسخ داد كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله او را تعليم داده است. ابىّ در جست‏وجوى پيامبر صلى اللَّه عليه و آله روان شد. زمانى كه آن مرد تلاوت كرد، [ حضرت ]محمّد صلى اللَّه عليه و آله فرمود: «صحيح است.» ابىّ با حالت اعتراض عرضه داشت: «اما شما خود مرا تعليم فرمودى كه چنين و چنان بخوانم.» آن [ حضرت‏] اين ادعاى ابىّ را هم تصديق فرمود. ابىّ با اظهار تعجّب پرسيد: درست است؟ درست است؟ در سردرگمى فرورفت. پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بر سينه وى زد و دعا فرمود: «خداوندا، شك او را بزداى!» ابىّ غرق در عرق گشت و قلبش مملو از وحشت شد. [ در اين هنگام‏] [ حضرت‏] محمّد صلى اللَّه عليه و آله رازى را آشكار فرمود مبنى بر اين كه دو فرشته نزد وى آمدند و يكى گفت: قرآن را به اين حرف بخوان و ديگرى او را به حروف ديگر توصيه نمود. آن ماجرا چندين‏نوبت ديگر نيز اتفاق افتاد تا اين كه سرانجام نخستين فرشته گفت: «بسيار خوب آن را به هفت حرف بخوان.» پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: هريك از اين حروف يك لطف بوده، همه آنها تا زمانى كه آيه رحمت به آيه عذاب مبدّل نگردد و بالعكس، معتبرند.
نكاتى درباره روايات نزول قرآن به هفت حرف قابل تأمل است. به همين منظور ابتدا مهم‏ترين روايات اين باب را مطرح، آن‏گاه به بررسى آنها خواهيم پرداخت:

1. ابن‏عباس نقل مى‏كند كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله فرمود: «جبرئيل قرآن را برايم به يك حرف خواند، من از او خواستم برايم اضافه كند او هم اضافه كرد و پيوسته