وجوه و مصاديق واژه‏هاى «ماء» و «سماء» در قرآن‏ - صفحه 57

1. ماء به معنى آب شيرين و مشروب ۱

2. ماء به معنى باران و آب رودخانه‏ها ۲

در اين دسته از آيات، آب به عنوان عامل رويش، سبب رشد و شكوفايى، زندگى‏بخش و عامل تجديد حيات معرّفى شده است.

3. ماء به معناى طوفان، سيلاب

در دسته ديگر آيات بر خلاف گروه پيشين، بعد تخريبگرى آب مدّ نظر قرار گرفته كه در قالب طوفان، سيل و طغيان رودخانه‏ها به آن اشاره شده است، به عنوان مثال: آيه 11 سوره الحاقه (69).

4. ماء به معنى نطفه و مادّه اوّليّه خلقت مادى بشر و عامل تداوم نسل او

تعدادى از آيات، ضمن اشاره به چگونگى خلقت زمينى بشر، از آبى ناچيز (نطفه) سخن مى‏گويد كه مادّه اوّليّه خلق زمينى آدميان و مايه تداوم نسل ايشان است، ازجمله: سجده (32) / 8 و مرسلات (77) / 20).

5. ماء، حامل عرش الاهى (آنچه عرش الاهى بر آن مبتنى است)

در آيه 7 سوره هود، سخن از ابتناى عرش الاهى بر ماء است. در اين آيه، از خلقت آسمان و زمين در شش روز و ابتناى عرش الاهى بر ماء سخن رانده و چنين خلقى را به آزمونى براى سنجش بهترين عملكرد آدميان تعليل نموده و در نهايت قانونمندى بعث و احياى بعد از مرگ را متذكّر شده است. سؤال اين است كه كدام يك از اين مفاهيم با معناى آب معمولى همسويى دارد؟
اكثر مفسران «يوم» را به معناى روز (يعنى مدت زمان يكبار گردش وضعى زمين و معادل 24 ساعت) نمى‏دانند. زيرا اساساً پيش از خلقت آسمان و زمين، روز به معناى فوق فاقد معناست. لذا آن را به معناى مرحله يا دوره دانسته‏اند.
برخى عرش را كنايه از قدرت دانسته و عده‏اى آن را به معناى عالم وجود مى‏دانند و درخصوص ماء آورده‏اند: در ابتداى خلقت، عالم به صورت ماده متراكم

1.واقعه (۵) / ۶۸-۷۰

2.فصلت (۴۱) / ۳۹

صفحه از 68