وجوه و مصاديق واژه‏هاى «ماء» و «سماء» در قرآن‏ - صفحه 59

خداست بايد قوى‏تر از خدا باشد! ... سپس فرمود: خداوند پيش از آنكه زمينى يا سمائى يا جنّى يا انسى يا خورشيد و ماهى در كار باشد، اراده و علم خويش را بر «ماء» حمل كرد. ۱
بنابراين به نظر مى‏رسد بتوان مراد از عرش را علم، اراده و قدرت لايزال الاهى دانست. لذا «ماء» نمى‏تواند همان آب معمول و مشروب و مركب از عناصر مادى (اكسيژن و هيدروژن) باشد، بلكه بايد مخلوقى ديگر باشد تا بتواند حامل چنين حملى گردد.
6. ماء عامل پالايش از هر نوع پليدى و وساوس شيطانى، سبب آرامش و مايه اطمينان و ثبات قدم، چنان‏كه در آيه 11 سوره انفال آمده است.
طهارت و تطهير، موضوعى است كه خود بررسى مستقلى را مى‏طلبد. اجمالاً اينكه در قرآن كريم هم از طهارت ظاهرى سخن به ميان آمده ۲ و هم از طهارت باطنى يعنى پاكسازى انديشه و قلب از پليدى شرك و مضيقه كفر ۳ و هم از تطهير عمل ۴. در اسلام، طهارت مقدمه و تمهيدى براى ورود به عرصه عبادات و اتصال با حق است. از اين‏رو فقه از وجوب وضو و غسل، قبل از عبادت سخن مى‏گويد.
در فقه اسلامى آب يكى از مطهِّرات است كه پاك‏كننده جسم از كثافات و آلودگى‏هاى ظاهرى (خَبَث و حَدَث) است. اين‏گونه پاكسازى توسط خود انسان و با اراده او صورت گرفته و متّكى بر توان وى است. امّا انديشه، قلب و روان آلوده را با زلال معنويّت بايد شستشو داد.
بدون ترديد طهارت ظاهرى نيز زمانى ارزشمند است كه با طهارت باطنى توأم گردد. چنانكه در آيه تطهير «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»۵ نيز همين معنا مد نظر است؛ زيرا مى‏فرمايد خداوند مى‏خواهد رجس (پليدى شرك) را از شما بستاند و شما را پاكيزه گرداند. اينچنين پاكيزگى است كه فرد را شايسته دريافت معارف الاهى مى‏سازد. و اين همان معناى

1.الكافى، كلينى، ج ۱، ص ۱۳۲، باب العرش و الكرسى‏

2.بقره (۲) / ۲۲۲

3.آل عمران (۳) / ۵۵

4.حج (۲۲) / ۲۶

5.الأحزاب (۳۳) / ۳۳

صفحه از 68