«لا يمسّه الّا المطهّرون» است.
در آيه سوره انفال نيز، زايل ساختنِ رجز شيطان، تأكيدى است بر اين نكته كه منظور از تطهير، دستيابى به طهارت باطنى است. رجز در اصل لغت، به معنى شدّت، سختى و تنگى است كه حاصل تغيير و تغيّر احوال مىباشد. به عبارت ديگر، رِجز عبارت است از مضيقه، تنگنا و محدوديت روحانى يا اخلاقى و يا عملى. لذا اندوه و حزن، شك و دودلى، بدحالى، فقر و بدبختى، بيمارى، اضطراب، افسردگى، تحير و سرگردانى، احساس پوچى و بى هدفى همه از مصاديق رجز شمرده مىشود. ۱. بديهى است اين مصاديق، از آن جهت كه همگى منفى هستند، به شيطان منسوب شدهاند.
قرآن معجزه جاويد خاتم الانبياء محمّد صلى اللَّه عليه و آله است. از اينرو فرازمانى و فرامكانى است. در نتيجه، آيه درباره همه مسلمانان (نه فقط نومسمانان در جنگ بدر) و همه خداباورانى كه در گرداب رجز و تنگناهاى شيطانى گرفتار مىآيند، پيام هدايت ارائه مىكند. به عبارت ديگر آنچه ترديد و اندوه از دل مىزدايد، حيرت و سرگشتگى را از ميان مىبرد، قلبها را با يكديگر الفت مىبخشد و موجب اطمينان خاطر گشته و قدمها را در راه حق ثابت مىدارد، آگاهىهاى ربّانى است كه از آسمان گسترده رحمت الاهى بر صفحه پاك و عارى از شرك قلب، انديشه و جان خداباوران مىبارد و نهالهاى ايمان و معرفت مىروياند.
7. ماء: مزد استقامت در طريق حق
در آيه 16 سوره جن مىخوانيم: «وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَى الطَّريقَةِ لَأَسْقَيْناهُمْ ماءً غَدَقاً»۲«و اينكه اگر بر راه (راست) پايدارى كنند، حتماً با آب فراوان سيرابشان مىكنيم.»
آب گوارايى كه پاداش پايدارى در راه حق است جز معرفت چه مىتواند باشد؟ روشن است كه پايدارى بر طريق حق، هم برخاسته از آگاهى و هم موجب فزونى آن است. چنانكه امام صادق عليه السلام نيز ماء را استعارهاى به معناى علم دانسته و در شرح
1.التحقيق فى كلمات القرآن، مصطفوى، ج ۴، ص ۵۴
2.الجن : ۱۶
