جايگاه تأويل در روايات تفسيرى امام سجاد عليه السلام - صفحه 76

مسجد كوفه و مجلس يزيد ايراد شده، گزارشى در دست نيست ۱. پس از ماجراى انهدام كعبه نيز، واكنش امام سجاد عليه السلام اقدام به تعمير و مرمّت كعبه و نصب حجر الاسود است ۲. متقابلاً خلفاى اموى، از يزيد تا وليدبن مروان، همه، در ظاهر ايشان را احترام كرده، از فرامين تهديد و تعذيب مردم مستثنى مى‏كردند ۳.

جايگاه امام سجاد عليه السلام در تفسير قرآن‏

به طور كلّى روايات تفسيرى رسيده از امام سجاد عليه السلام از دو جنبه كمّى و كيفى قابل بررسى است. از لحاظ كمّى، حدوداً دويست و پنجاه روايت تفسيرى از منابع گوناگون روايى و تفسيرى، اعمّ از شيعه و اهل سنّت، استخراج شده است. اين روايات به لحاظ محتوايى، برخى موضوعات علوم قرآنى نظير اسباب نزول، فضيلت برخى آيات و سور و قراءات را در بر مى‏گيرد.
قسمت عمده اين روايات، به تفسير آيات قرآن اختصاص دارد. يعنى امام سجاد عليه السلام به طرق گوناگون به تبيين مراد خداوند از آيات پرداخته‏اند؛ همان وظيفه‏اى كه براساس قرآن، بر عهده پيامبر اسلام صلى اللَّه عليه و آله و جانشينان او نهاده شده است.
آن‏چه در ميان حجم به ظاهر اندك روايات تفسيرى امام سجاد عليه السلام رخ مى‏نمايد، اهتمام ويژه حضرت به بيان مصاديق و تأويل آيات است. امام سجاد عليه السلام در خلال اين تأويلات و مصاديق سعى در ترسيم جايگاه و تبيين شأن و فضيلت اهل بيت عليهم السلام دارند. اگر با ديده تحليل به اين مسأله بنگريم، و فضاى خاصّ سياسى و اجتماعى دوران حيات امام سجاد عليه السلام را در نظر بگيريم، در خواهيم يافت كه امام عليه السلام در مقام معمارى است كه موقعيت اهل بيت عليهم السلام را كه از لحظه رحلت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در معرض تهديد و تخريب واقع شده و با شهادت سيد الشهداء عليه السلام به طور كلّى منهدم شده

1.نك: طبرى، ج ۴، ص ۳۵۵؛ ابن كثير، ج ۸، ص ۲۱۱

2.ابن اثير، ج ۳، ص ۱۹۷؛ مسعودى، ج ۲، ص ۷۴

3.عمادزاده، ص ۷۳۶

صفحه از 83