2. ترسيم محورهاى تفكر آخر الزمانى‏

بخش معنادار ديگرى از روايات تأويلى امام سجاد عليه السلام، به ترسيم چشم‏انداز نهايى دنيا اختصاص دارد. مى‏توان روايات اين بخش را در سه محور دسته‏بندى كرد:

2-1- مهدويّت و ظهور

موضوع مهدويت و زمينه سازى براى درك و پذيرش ظهور، امرى است كه اهل بيت عليهم السلام همگى به آن پرداخته‏اند. امّا راهكار امام سجاد عليه السلام در مستند ساختن مهدويّت به آيات قرآن، از ويژگى‏هاى ايشان است و صادقين عليهما السلام و ائمّه متأخّر، اين روايات را مكرّر از قول ايشان نقل كرده‏اند.از جمله اين روايات، تفسير «فوربّ السّماء و الارض اِنّه لحقٌّ...» است. امام عليه السلام حقّ قطعى را در اين آيه به قيام قائم عليه السلام تفسير مى‏كند ^۱. هم‏چنين در بيان «أينما تكونوا يأت بكم اللَّه جميعاً» مى‏فرمايد: «ايشان اصحاب قائم عليه السلام هستند.»^۲

2-2- حكومت صالحان‏

يكى از مهم‏ترين اهرم‏هاى تربيت انسان‏هاى صالح، ترسيم چشم‏انداز اميد آفرينِ فرجامِ كار صالحان در آخرالزمان است. نقش و اهميّت اين اهرم تربيتى در دوران سراسر ظلم و خفقان حكومت اموى كه به گواهى تاريخ، سياه‏ترين دوران‏هاست، بيشتر نمايان مى‏شود. امام سجاد عليه السلام كه مربّى انسانهاست در قالب تبيين آيات قرآن به اين مهم نيز پرداخته است. از برجسته‏ترين اين آيات آيه 55 سوره نور است. امام عليه السلام ذيل اين آيه مى‏فرمايد:
«به خدا سوگند آنها شيعيان ما اهل بيت هستند. اين امر به دست مردى از ما براى آنها رخ مى‏دهد و او مهدى اين امت است و او كسى است كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله درباره‏اش فرمود: اگر از عمر دنيا جز يك روز باقى نمانده باشد، خداوند آن را تا جايى طولانى مى‏كند كه مردى از خاندان من كه هم نام من است ظاهر شود و جهان را از عدل و داد پر كند؛ آن‏چنان كه از ظلم و جور پر شده است.»^۳