2-3- رجعت
رجعت يكى از اصول تفكّر شيعيان اثنىعشرى است كه در احاديث فراوانى به آن اشاره شده است. امام سجاد عليه السلام تأويل رجعت را در كتاب خداوند طرح و بيان فرموده است؛ چنانكه آيه «انّ الّذى فرض عليك القرآن لَرادّك الى معاد»در تفسير امام عليه السلام، در مورد رجعت بيان شده است ۱ت در روايت ديگرى نيز مىفرمايد: «يعنى پيامبرتان و امير مؤمنان و امامان عليهم السلام به سوى شما بازمىگردند.»۲
تعيين مصاديق آيات
يكى ديگر از ويژگىهاى تفسير امام سجاد عليه السلام تعيين و ارائه مصاديق آيات است. بيشتر اين مصداقها به معرفى اهل بيت عليهم السلام، دوستان و دشمنان ايشان اختصاص دارد.
امام سجاد عليه السلام در تفسير «انّما يريد اللَّه ليذهب عنكم الرجس اهل البيت...» روايتى از امّ سلمه نقل مىكند كه: «اين آيه در خانه من نازل شد... سپس جبرئيل گفت: «اى محمّد بخوان «انّما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت»؛ اين آيه درباره پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام بود.» ۳ به اين ترتيب اهل بيت عليهم السلام نه تنها سبب نزول آيه، بلكه مصاديق منحصر به فرد آن هستند.
امام سجاد عليه السلام در فرصتهاى مناسب به بازگويى روايات معصومان قبل از خود پرداخته و با تكرار آنها بر اهمّيت فرمايشات ايشان تأكيد مىكند. از جمله در تفسير آيه مباهله، روايتى به اين مضمون از امام حسن عليه السلام نقل مىكند: «خداوند تعالى هنگامى كه منكران كتاب، محمّد صلى اللَّه عليه و آله را انكار و با او محاجّه كردند فرمود:«فقل تعالوا ندع أبناءنا و أبناءكم و نساءنا و نساءكم و أنفسنا و أنفسكم...»؛ سپس رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله از نفسها پدرم، از پسران من و برادرم و از زنان فاطمه مادرم را، از ميان همه مردم، همراه خود كرد؛ پس ما خاندان او، گوشتش، خونش و جانش هستيم، ما از اوييم و او از ماست.»۴
1.نك: قمى، ج ۲، ص ۱۴۷. حضر
2.قمى، ج ۲، ص ۱۴۷؛ مجلسى، ج ۵۳، ص ۴۶
3.طوسى، الامالى، ص ۳۶۸
4.طوسى، الامالى، ص ۵۶۴
