پيشين انسان است از جمله آيه «هل أتى»^۱ آيه 101 سوره اعراف، آيه انذار اوّل ^۲، آيات يادآورى كننده ميثاق ^۳
همچنين در روايات بسيارى به اين بحث پرداخته شده است، مانند روايات تفسيرى ذيل آيه «فطرة اللَّه الّتي فطر الناس عليها»^۴، روايات تفسيرى ذيل آيه «فما كانوا ليؤمنوا»^۵و...
در اين نوشتار، براى پرهيز از تطويل، تنها آيه ذرّ و رواياتى كه به نوعى بيانگر محتواى پيمان الاهى با بندگان هستند، مورد بررسى قرار خواهد گرفت. در ادامه پس از بررسى معناى لغوى واژه‏هاى «ذرّ»، «ألست» و «عهد» به بررسي دلالت آيه ذر، روايات تفسيرى ذيل آيه، محتواى پيمان الاهى با بندگان، پيشى‏گيرندگان در اقرار به ربوبيّت خدا و تعدّد عالم ذرّ خواهيم پرداخت.

واژه پژوهى‏

الف) ذرّ

واژه «ذرّ» از نظر واژه پژوهان در امور زير به كار رفته است:
1. مورچه كوچك ^۶ يا كوچكترين مورچه ^۷ و يا مورچه سرخ كوچك ^۸.
2. ذرّات بسيار ريزى كه در شعاع نور تابيده شده از يك روزنه قابل رؤيتند. ^۹
3. تفريق و پراكنده ساختن. ^۱۰
بنابر اين از نظر لغت در واژه «ذرّ»، دو جهت وجود دارد: يكى ريز بودن، ديگرى پراكندگى و انتشار.

ب) ألست‏

اصطلاحى است كه از قرآن گرفته شده، با مضمون و محتواى اقرار به ربوبيّت خداوند، كه ناظر به توحيد فطرى است. از نظر لغوى، مركب است از «أ» ( = ادات