عالم ذرّ - صفحه 179

حضرت را تا قيامت از پشت او بيرون كشيد، بار ديگر خود را به آنان شناساند، انبيا و رسولان خويش را بر آن‏ها عرضه داشت و بر ولايت خلفايش از آن‏ها عهد و پيمان گرفت.
امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد:
آنگاه كه خدا خواست آدم عليه السلام را خلق كند، آب را بر گِل جارى كرد، سپس يك مشت از آن را برداشت و به هم ماليد. بعد با دست خويش آن را به دو قسمت تقسيم كرد بعد آن‏ها را پخش كرد و آن‏ها مانند ذرّاتى بودند كه حركت مى‏كردند. بعد آتشى شعله‏ور ساخت و اهل شِمال را امر كرد داخل آن شوند. آنان به سوى آتش رفتند و ترسيدند و داخل نشدند. سپس اهل يمين را امر كرد تا داخل آتش شوند. آنان به سوى آتش رفتند و داخل آن شدند. خداوند به آتش امر كرد كه براى آنان خنك و سلام گردد. وقتى اهل شِمال اين امر را ديدند، گفتند: خداوندا به ما فرصت ديگرى بده. خداوند هم فرصت داد و به آن‏ها گفت: داخل شويد. آن‏ها به سوى آتش رفتند و در مقابل آن ايستادند و داخل آن نشدند. پس خداوند آن‏ها را دوباره به صورت گِل درآورد و از آن، آدم عليه السلام را خلق كرد.۱
در اين حديث شريف نه تنها سخنى از اخراج ذرّيّه حضرت آدم عليه السلام از پشت او مطرح نشده، بلكه حديث دلالت دارد كه همه فرزندان آدم عليه السلام تا قيامت، با خود او از آب و گِل - كه دو قسمت شده بود - به صورت ذرّاتى مشخّص درآمده‏اند و خداوند متعال آنان را از قبل جدا كرده، عدّه‏اى را در طرف راست و عدّه‏اى ديگر را در طرف چپ قرار داده و سپس آنان را تكليف كرده است. آنان كه در طرف راست بودند، اطاعت و گروهى كه در طرف چپ بودند، مخالفت كرده‏اند. آنگاه خداى تعالى همه را به صورت اوّل درآورده و بدن حضرت آدم عليه السلام را با آن گِل ساخته است.
در اين حديث تصريح نشده است كه آيا در آن مجموعه خود حضرت آدم عليه السلام و ساير پيامبران و اوليا هم بوده‏اند يا نه؟ ولى با توجّه به اين كه امتحان عمومى است و

1.كافى، ج ۲، ص ۷

صفحه از 178