معيار توثيق و تضعيف نزد رجاليون عامّه‏ - صفحه 26

آلوسى يكى از مفسّران نامدار تسنّن در تفسيرش ذيل آيه شريفه: (فهل عسيتم إن تولّيتم أن تفسدوا في الارض)۱ به خاطر خواندن اشعار كفرآميز، حكم به كفر يزيد نموده است.
سپس صاحب صواعق اضافه مى‏كند كه سبط ابن‏جوزى از جدّش ابن‏جوزى نقل مى‏كند: مقاتله ابن‏زياد با حسين عليه السلام خيلى عجيب نيست، بلكه عجيب اين است كه يزيد اين كارها را انجام داده و آل پيامبر را اسير نموده و بر شترهاى بى‏جهاز حمل نموده است.
اين چند جمله از صواعق نقل شده و اين جملات را نه درباره اثباتِ به اسيرى بردن يا با چوب خيزران زدن يا خواندن اشعار مشتمل بر كفر مى‏نويسم، زيرا آنها از مسلّمات است و نياز به اين نوشته‏ها نيست؛ بلكه منظورم اين است كه شخص مسلمان با شناخت اجمالى ابن‏جوزى، ابن‏تيميه را بشناسد كه او در چه مرتبه‏اى از انكار بديهيّات و ضروريّات مى‏باشد كه مطلبى كه ابن‏جوزى - با آن همه اصرار كه بر كتمان حقيقت دارد - پذيرفته، ولى ابن‏تيميه از بيخ و ريشه آن را انكار مى‏كند. ۲
ابوحاتم، رجالى متقدّم و مشهور عامه درباره عبادبن يعقوب مى‏گويد: «شيخ ثقه». دارقطنى از علماى عامه درباره‏اش مى‏گويد: «شيعيّ صدوق». ذهبى درباره‏اش مى‏نويسد: «صادق في الحديث». ابن‏حجر عسقلانى در تقريب التهذيب درباره‏اش مى‏نويسد: «صدوق رافضيّ».
همه اين رجاليون طراز اوّل عامه، عبادبن يعقوب را تصديق نموده‏اند، ولى ابن‏جوزى او را تضعيف نموده است.
تضعيف على‏بن هاشم از سوى ابن‏جوزى هم از عجائب است. على‏بن هاشم كسى است كه بخارى در كتاب ادب مفرد و مسلم در صحيحش و ترمذى، نسائى،

1.محمّد صلى اللَّه عليه و آله / ۲۲

2.ابن‏تيميّه، ص ۳۵۰

صفحه از 28