واژه تحريف در لغت و اصطلاح
تحريف از ريشه «حرف» (به معناى لبه و كناره) ۱ به معناى مايل كردن، به كنار بردن و دگرگون ساختن آمده ۲ و تحريف سخن به معناى متمايل ساختن معناى كلام از مقصود گوينده به سمت احتمالى است كه امكان دارد سخن گوينده را بر آن حمل كرد ۳ كه نتيجه آن ايجاد نوعى دگرگونى در مقصود گوينده خواهد بود. نخستين بار اين واژه در قرآن و سپس در احاديث به كار رفته است. تحريف قرآن را مىتوان به دو نوع معنوى و لفظى تقسيم كرد. مقصود از تحريف معنوى تفسير و توجيه سخن برخلاف مقصود گوينده است و اين نوع تحريف در قرآن رخ داده و امام على عليه السلام نيز از وقوع آن در زمان خود و آينده خبر مىدهند و مىفرمايند: «به خدا شكوه مىبرم از مردمى كه كالايى نزد آنان بىبهاتر از كتاب خدا نيست، هرگاه چنان كه بايسته است تلاوت شود؛ و پرسودتر و گرانبهاتر از آن نيست، اگر از معناى خويش تحريف گردد.» قرآن مجيد نيز از وقوع اين نوع تحريف در كتابهاى آسمانى گذشته خبر داده و فرموده است: (مِن الَّذينَ هَادُوا يُحَرِّفونَ الكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ) (برخى يهوديان سخنان [ تورات] را از جاهاى خود تحريف مىكنند.)۴
موضع نزاع بهطور عام و در آثار شيخ بهايى به طور خاص، در مورد تحريف لفظى قرآن است كه شامل تبديل و افزايش يا كاهش در آنهاست.
جايگاه و اهمّيّت بحث درباره تحريفناپذيرى قرآن، بسى والاست. چون اگر سلامت قرآن از تحريف به اثبات نرسد، هرگونه استدلال به آيات قرآن مورد ترديد قرار مىگيرد؛ زيرا در غير اينصورت، احتمال اينكه آيات مورد استدلال، تحريف شده و مقصود خداوند تغيير يافته باشد، همواره وجود خواهد داشت. پذيرش تحريف قرآن در پارهاى از موارد، مستلزم انكار اعجاز قرآن خواهد بود. اعتبار احاديث معصومان، بهويژه در مقام تعارض روايات با يكديگر نيز به قرآن متّكى
1.ابنفارس، ج ۲، ص ۴۲؛ راغب اصفهانى، ص ۲۲۸
2.ابنفارس، ج ۲، ص ۴۳
3.راغب اصفهانى، ص ۲۲۸
4.نساء (۴) / ۴۶