بررسى تحريف ‏ناپذيرى قرآن در آثار شيخ بهاءالدين عاملى‏ - صفحه 93

هرگز اين دو با يكديگر قابل مقايسه نيست. ۱
پس از علم‏الهدى گروهى ديگر شيوه او را پيموده‏اند؛ مانند ابن شهرآشوب (م 588 ق) در كتاب مثالب النواصب ۲. شيخ سديدالدين محمود المحصى (م اوايل قرن هفتم) در كتاب «المنقذ من التقليد» در بخشى از كلام خود مى‏نويسد: «تواتر كل قرآن و اجزاء و تفاصيل آن بديهى است... و انكار ابن‏مسعود نسبت به معوّذتين، تواتر قرآن را مخدوش نمى‏كند؛ چون او يك نفر است...» ۳
شبيه به اين استدلال از مرحوم شيخ بهايى آمده است. وى در مقام نقد ديدگاه كسانى كه دو سوره «الضحى» و «الإنشراح» و دو سوره «الفيل» و «قريش» را يك سوره مى‏پندارد و به دليل عدم فصل بين آنها در مصحف ابىّ‏بن كعب، تمسك جسته‏اند، نوشته است:
عدم الفصل في مصحف ابيّ لعلّه سهو منه على أنّه لايصلح معارضاً لسائر مصاحف الأمّة.
و اينكه در مصحف ابىّ‏بن كعب، بين اين دو سوره فاصله ايجاد نشده، شايد اشتباهى از جانب او بوده است. افزون بر آن، اين مصحف، شايستگى معارضه با مصاحف [ رايج بين‏] ساير امّت (ديگر اصحاب) را ندارد. ۴
دليل تواتر اجزاى قرآن در بين متأخّران نيز مورد توجّه بوده است؛ مانند مرحوم شرف‏الدين عاملى (م 1377 ق) در «اجوبة مسائل جار اللَّه» كه چنين آورده است: «هر حرفى از حروف قرآن در تمام نسلها تا عهد وحى و نبوّت، متواتر به تواتر قطعى است.» ۵
و بالاخره مرحوم امام خمينى (م 1409 ق) كه ازجمله ادلّه عدم تحريف قرآن، عنايت ويژه مسلمين را به جمع، حفظ، قرائت و نگارش قرآن برشمرده‏اند كه مستلزم تواتر در تمام اجزاى قرآن خواهد شد. ۶

1.همو، ص ۳۶۱

2.ابن‏شهر آشوب، ص ۴۲۸، نسخه لكهنو و ۴۷۱ نسخه سپهسالار

3.حمصى، ص ۴۷۷-۴۷۸

4.بهايى، العروة الوثقى، ص ۴۸-۵۲

5.شرف‏الدين، ص ۲۸ و ۱۶۳

6.امام خمينى، ج ۲، ص ۱۶۵

صفحه از 97