بررسى تحريف ‏ناپذيرى قرآن در آثار شيخ بهاءالدين عاملى‏ - صفحه 94

د) اختلاف قاريان و پندار تحريف قرآن‏

اختلاف قاريان در تلفّظ و كلمات قرآن، تحريف در لفظ يكسان نيست. برخى اين دو را يكسان پنداشته، تحريف قرآن را نتيجه گرفته‏اند ۱. اين نتيجه‏گيرى مبتنى بر عدم پذيرش تواتر قرائات هفت‏گانه يا دهگانه است؛ چون با پذيرش تواتر، همه اختلافها در هيئت كلمات و حروف قرآن كه در معنا مؤثرند، از ناحيه خداست ۲ و موجب تحريف نخواهد بود. شيخ بهايى بر همين باور است كه قرائات هفت‏گانه متواترند؛ ليكن با تبيينى عالمانه در تفاوت بين اختلاف كلمات در حروف آنها با اختلاف در چگونگى تلفّظ كلمات، ايشان مى‏نويسد:
«... و السبع متواترة إن كانت جوهرية ك «ملك» و «مالك»، أمّا الأدائيّة كالمد و الإمالة فلا، و لاعمل بالشواذ.» ۳
و اگر اختلاف در حروف باشد، مانند «ملك» و «مالك»، قرائات هفت‏گانه متواترند [ و بدون اشكال است‏] ولى اگر اختلاف در نحوه اداى كلمه باشد، مانند «مدّ و اماله» متواتر نخواهد بود [ چه اينكه‏] عمل به قرائات شاذ و خلاف قرائات هفت‏گانه، جايز نيست.
به همين‏رو، از نظر شيخ بهايى، نمازگزار مى‏تواند به نحو تخيير، هركدام از قرائات را برگزيند و در نماز قرائت كند. ايشان در اين‏باره چنين مى‏آورد:
لا خلاف بين فقهائنا - رضوان اللَّه عليهم - في أنّ كلّما تواتر من القراءات يجوز القراءة به في الصلاة و لم يفرّقوا بين تخالفها في الصفات أو في إثبات بعض الحروف و الكلمات كملك و مالك و قوله تعالى «تجري من تحتها الأنهار» بإثبات لفظة من و تركها، فالمكلّف مخيّر في الصلاة بين الترك و الإثبات إذ كلّ منهما متواتر. ۴

1.براى مطالعه بيشتر نك: نورى، ص ۲۰۹

2.حلّى، ج ۳، ص ۱۴۱ ؛ بهايى، زبدة الأصول، ص ۸۶

3.بهايى، زبدة الأصول، ص ۸۶

4.بهايى، العروة الوثقى، ص ۶۹. نيز بنگريد: الحبل المتين، ص ۷۲۳ ؛ الاثنا عشريّة، ذيل واجبات لسانى نماز، نكته چهارم، ص ۲۷

صفحه از 97