دوم - محمّدبن الحسنبن احمدبن الوليد براى ما نقل كرده است كه محمّدبن الحسن الصفّار و سعدبن عبداللَّه به نقل از يعقوب از محمّدبن ابىعمير از ابوعبداللَّه عليه السلام نقل كرده است كه: «آخرين حامل دستورهاى عيسىبن مريم مردى است به نام بالط. ۱ديگر از اميرالمؤمنين عليه السلام نقل شده است كه كسى از ايشان پرسيد: «آخرين حامل دستورهاى عيسىبن مريم قبل از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله چه كسى بوده است؟ ايشان فرمودند: «ابى». ۲
شيخ صدوق مىگويد: بعضى مردم ذكر كردهاند كه «ابى»، همان ابوطالب يا ابىطالب است. در اينجا سوء تفاهمى رخ داده است. چرا كه از اميرالمؤمنين عليه السلام پرسيدند: آخرين حامل دستورات عيسىبن مريم چه كسى بوده است؟ ايشان فرمودند: «ابى» كه مردم با اشتباه خواندن اين كلمه فكر كردند، منظور «پدرم» است. ۳ اماميّه به پيروى از امامان خود، و شمار زيادى از غيراماميّه، معتقدند ابوطالب به پيامبرى حضرت محمّد صلى اللَّه عليه و آله ايمان داشت و از او حمايت مىكرد. پس مىتوان تصوّر كرد كه همه اين روايتها درباره شخص ديگرى است. بنابراين دليلى نيست تا بتوانيم روايتى را بر روايتى ديگر ترجيح دهيم و اين تعابير مختلف تنها به عنوان منابع مكمّل عنوان شدهاند.
* ص 242، همان باب، ح 24، ذيل «فأمرما بدا لك»:
كلمه بداء معانى مختلفى دارد. امّا با توجه با سخنان عبدالمطلّب در اين حديث، به اين معنى به كار رفته است كه اللَّه مطابق ميل و اختيار خود عمل مىكند؛ نه جبر كه همان اعمال از پيش تعيين شده است؛ در حالى كه قوم قريش قبل از ظهور اسلام بر اين باور بودند كه اعمال خداوند، از پيش تعيين شده است.
1.براى مشاهده روايتها مراجعه كنيد به كمال الدين، ج ۲، ص ۶۶۴-۶۶۵
روايتى
2.در اين روايت منظور از ابى، پدرم مىباشد. بنگريد به الغدير، ج ۷، ص ۳۸۹
3.كمال الدين، ج ۱، ص ۱۶۶