سه، الف يك و دال چهار است كه اگر اين اعداد را جمع كنيم، شصت و سه مىشود. ۱
نكات زير قابل توجّه است:
الف) در سيستم ابجد، هر حرف يك ارزش عددى دارد. چهار حرف اوّل الف، ب، ج، د مىباشند، با ارزشهاى عددى 4، 3، 2، 1. اين سيستم در زبانهاى عربى و عبرى رايج است. ۲
ب) سيستم شمارش با استفاده از مفاصل انگشتان (عقد) سيستم بسيار پيچيدهاى است كه در آن به هركدام از مفاصل انگشتان، يك ارزش عددى داده مىشود و مانند چرتكه است. ۳
اين دو سيستم شمارش كاربردهاى مختلفى دارد. سيستم ابجد براى كسانى است كه سواد خواندن و نوشتن دارند و سيستم عقد براى بىسوادهاست.
ج) از روايت دوم در اين تعليقه، برمىآيد كه ابوطالب ابتدا حروف اوّل عبارت «اللَّه احد جواد» را در نظر گرفته، براساس حروف ابجد با آنها برخورد كرده است؛ سپس آنها را تك تك مطابق سيستم عقد حساب كرده است. براى افرادى كه بىسواد بودند، اين شيوه فقط به معنى 63 است - يك كد - ولى براى افراد باسواد، تك تك حروف معنى خاصّ خود را دارد كه آنها مىتوانند آن را متوجّه شوند.
د) طبق اين روايت، مشخّص مىشود كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و عبّاس، باسواد بودند. اماميّه بر اين باور است كه پيامبر پيش از آنكه به بعثت برسد، درس ناخوانده و امّى بود. براى اين باور دو مدرك وجود دارد: يك. در آياتى از قرآن آمده ما كتاب را بر فردى امّى نازل كرديم. دو. بعضى سورهها با حروفى آغاز مىشود كه دانستن معانى آنها و توانايى انتقال معنىشان به سواد نياز دارد.
ه) معنى «در هر زبانى» در روايت، بايد براساس معانى مختلفش سنجيده شود:
1.بنگريد به: معانى الاخبار، ص ۲۸۶؛ كمال الدين، ج ۲، صص ۵۱۹-۲۰
2.بنگريد به: دستور زبان عربى، دائرة المعارف اسلام، ويرايش دوم، ج ۱، ص ۹۷-۹۸
3.بنگريد به: مرآة العقول، ج ۵، ص ۲۶۰-۲۶۲
