تشبيهات و تمثيلات قرآن و فرهنگ زمانه‏ - صفحه 30

امكانات بودند و از نظر تحصيل علم و دانش نيز بى‏بهره بودند.
ه) با توجّه به اين مطالب، روشن مى‏شود كه اين منطقه، منطقه‏اى است فاقد حكومت مركزى، عقب مانده از قافله بشرى، داراى طبيعت خشك و لم‏يزرع و مردمى خرافى، بت‏پرست، خونريز، با عادات و رفتارهاى استثنايى و دور از فرهنگ و تمدّن. ۱

3-3-2- توجّه قرآن به فرهنگ زمانه‏

قرآن در چنين اوضاعى نازل مى‏شود و بى‏گمان، با توجّه به واقعيّتها و مسايل حاكم بر آن محيط، تعاليم خود را پى‏ريزى مى‏كند.
تشبيهات و تمثيلات قرآن نيز اين گونه است. قرآن در محيطى خاصّ نازل شده و مخاطبان آن خصايص ويژه‏اى داشتند؛ لذا اوضاع محيط و سطح و افق فكرى مخاطبان خود را در نظر گرفته است. بدين جهت، از مَثَل و تشبيه براى آسان ساختن درك مطالب سودمند امّا پيچيده، بهره مى‏برد و از اين طريق، مقصود خود را به مخاطبان منتقل مى‏كند، تا مفاهيم عقلى و ذهنى دشوار را عينى كند و مطالب را واضح و قابل فهم سازد.

4. عدم تباين طرح اين تشبيهات و تمثيلات با جاودانگى قرآن

4-1- جاودانگىِ قرآن‏

قرآن كتاب هدايت و تربيت است، معارف آن زنده كننده دلها و بيدارگر وجدانها، و تعاليم آن رهايى‏بخش انسانها از ظلمت به سوى نور است. اين كتاب براى گروه خاصّى نازل نشده و خطاب آيات آن به همه مردم كره زمين است؛ در هر قاره و كشور و با هر جنسيّت و خصوصيّتى كه باشند.
هدف قرآن هدايت انسان در همه طبقات و اقشار است. تعبيرات آن در خطاب به مردم و مؤمنين با همه سطوح است. خود قرآن در اين زمينه، صريح و گويا بيان

1.۱: ص ۲۲؛ ۶: ۴۰ و ۴۷-۴۶؛ ۲۲: ص ۲۳۸

صفحه از 33