2-3- معناى لغوى تشبيه‏

در معناى لغوى تشبيه آمده است: الشِبه، والشَبَه و الشّبيه به معناى مِثل، و جمع آن اشباه است... و تشبيه به معناى قرار دادن چيزى مثل چيز ديگر است. [ ابن‏منظور، راغب‏] ^۱

2-4- معانى اصطلاحى تشبيه‏

معناى اصطلاحى تشبيه به گونه‏هاى مختلفى تبيين شده است:
2-4-1- قديمى‏ترين تعريف آن است كه قدامةبن جعفر بيان داشته است. وى مى‏گويد: «تشبيه ميان دو چيزى تحقّق مى‏يابد كه در معناهايى كه هر دو را فرامى‏گيرد و به آن موصوف مى‏شوند، شركت دارند، و در امورى كه اتّصاف به آنها مخصوص يكى از آن دو مى‏باشد، متمايزند.» ^۲
2-4-2- تشبيه بر مشاركت چيزى با چيز ديگر در معنى، دلالت دارد. [ تفتازانى، سكّاكى‏] ^۳
2-4-3- تشبيه نزديك كردن امر معقول به محسوس يا نزديك كردن امر محسوس به محسوسى ديگر و سنجيدن يكى از آن دو با ديگرى است. [ الجوزيه‏^۴
2-4-4- تشبيه عبارت است از اينكه يكى از دو شى‏ء به جاى ديگرى، در امرى مشترك ميان آن دو قرار گيرد كه آن امر مشترك در دومى، گوياتر است. [ ابوزهره‏^۵
وجه مشترك تعاريف مذكور اين است كه: تشبيه بيان مشاركت دو شى‏ء است در صفتى از صفات توسّط الفاظ مخصوص؛ به عبارت ديگر، تشبيه اتّفاق مشبّه و مشبّه به در وصفى است كه آن دو را جمع مى‏كند.

2-5- مَثَل در قرآن‏

كلمه «مَثَل» و «مِثل» در قرآن به ترتيب، 80 و 81 بار آمده است و به صورت امثال، جمع بسته شده است. به نظر قرشى، مثل در قرآن، در معانى متعدّدى