تشبيهات و تمثيلات قرآن و فرهنگ زمانه‏ - صفحه 20

همه، علوم مختلفى در جهان امروز به آن مى‏پردازند و نه تنها آنها را نفى نكرده، بلكه مورد مطالعه قرار مى‏دهند.
2. قرآن عناصر منفى وخرافات اعراب جاهلى را نمى پذيرد و با آنها مقابله مى‏كند يا نامى از آنها نمى‏برد؛ مانند: عبادت اعراب جاهلى ۱ ، ردّ قانون ظهار ۲ ، ردّ عقايد جاهلانه در مورد جنّ، فرزند قرار دادن براى خدا ۳ ، تخطئه احكام و آداب جاهلى مانند: ردّ بحيره و سائبه ۴ ، باز داشتن از كشاندن كنيزان به فحشا ۵ ، ردّ رباخوارى ۶ ، ردّ زنده به گور كردن دختران ۷ و...
3. قرآن از زبان قوم و تشبيهات و لغات آنها براى تفهيم بهتر مقاصد بلند خود استفاده كرده است.
پيامبران براى آنكه بتوانند مطالب و مفاهيم معنوى و عقلانى خويش را براى مردم عوام بيان كنند:
- از تشبيهات، تمثيلات، استعاره‏ها و كنايه‏هاى رايج و نيز كلمات معمول در جامعه‏ها استفاده مى‏كردند؛ يعنى با مردم به اندازه عقل آنها سخن مى‏گفتند. قرآن نيز اين روش را ادامه مى‏دهد. ۸
- واژه‏هاى مورد استناد در جهان‏بينى و اعتقاد جامعه را در حدّ توان، نگهدارى، اصلاح و تصحيح مى‏كنند و اين، نهايت تحفّظ بر زبان قوم و مصلحت‏انديشى در كاستن تقابلها و برقرارى ارتباط ذهنى و كلامى است. مثلاً اگر واژه‏هايى مثل جنّ، عرش، سبع سماوات، قاب قوسين و دهها كلمه ديگر پيش از اسلام رايج بوده و از آن مفاهيم خاصى استنباط مى‏شده، آنها را نگاه مى‏داشتند و تصحيح مى‏كردند.
- از واژگانى كه حكايت از آرزوها و عادات و خواسته‏هاى طبيعى قوم دارد و مباينتى با ارزشها ندارد، در توصيف ارزشها و تبيين حقايق هستى استفاده مى‏كردند؛ مانند: آب، سبزى، باغ، بوستان و... ۹

1.انفال (۸): ۳۵

2.احزاب (۳۳): ۴

3.انعام (۶): ۱۰۰

4.مائده (۵): ۱۰۳

5.نور (۲۴): ۳۳

6.آل عمران (۳): ۳۰

7.انعام (۶): ۱۵۱؛ اسراء (۱۷): ۳۱

8.۱۹: ص ۵۶

9.۶: ص ۸۵

صفحه از 33