نگاهى به تفسير منهج ‏الصادقين‏ - صفحه 37

ثانياً: مقبره مرحوم ملا فتح‏اللَّه در كاشان، از دير زمان، معروف و داراى ساختمان مخصوص چهار طاقى در ابتداى جاده قمصر و در خيابانى قرار دارد كه امروزه ملّا فتح اللَّه ناميده مى‏شود. ملّا حبيب‏اللَّه شريف نيز از مقبره او به عنوان مكانى معروف و مشهور - كه زيارتگاه خاصّ و عام و محلّ نذرهاى مردم در كاشان است - ياد مى‏كند و خانه او را نيز در همان نزديكى مى‏داند. ۱۲
ثالثاً: شخصيّتى كه همنامى او با ملا فتح‏اللَّه كاشانى موجب اين اشتباه شده، مرحوم «فتح اللَّه شيرازى» است. وى از علماى اين دوره است و به دعوت شاهِ علم دوستِ بيجاپور به هندوستان رفت و به مرور، در جرگه خاصّان و دوستان اكبر شاه قرار گرفت. همراه با اكبر شاه در سفرى كه به كشمير داشت، بيمار شد و درگذشت و در همانجا مدفون گشت. با توجّه به يكسان بودن تاريخ فوت فتح‏اللَّه شيرازى با مدّعاى صاحب كشف الحجب، وى سال فوت او را به ملا فتح‏اللَّه كاشانى نسبت داده است؛ بدان روى كه سيّد اعجاز حسين از شبه جزيره هندوستان بوده و با علماى آن حوزه آشنايى بيشتر داشته است.
مرتضى حسين صدر الافاضل نيز اين اشتباه را تأييد مى‏كند و مى‏نويسد:
عدّه‏اى بعضى از كتابهاى ملّا فتح‏اللَّه كاشانى تحت عنوان تفسير منهج الصادقين، خلاصة المنهج، ترجمه نهج البلاغه و ترجمه قانون بوعلى سينا (تأليف فتح اللَّه بن فخرالدين شيرازى) را فقط به خاطر شباهت نام به غلط به ميرفتح اللَّه منسوب كرده‏اند. ۳۴

1.۱۴: ص ۸۱

2.متأسّفانه اين مقبره در طول ساليان، به سبب عدم توجّه مسئولان ذى‏ربط صدمات جدى ديده بود كه خوشبختانه اخيراً بازسازى اوليه آن صورت گرفته و اميد است كه با ادامه اين كار شاهد بنايى در خور شخصيّت آن مفسّر عالى مقام باشيم.

3.۱۵: ص ۴۳۳

4.فتح اللَّه شيرازى (۹۲۰ - ۹۹۷ ق) از سادات شيراز كه در حديث و فقه و اصول و ادب و نجوم و هيئت و حساب و كيميا به درجه كمال رسيد. تصانيف وى عبارت‏اند از: تكمله حاشيه علّامه دوانى بر تهذيب المنطق، حالات و عجايب كشمير، تأليف بعضى از اجزاى تاريخ الفى و... (۱۶: ص ۲۷) نيز در ترجمه رياض از فتح اللَّه حسينى سلامى شاهى نام برده كه به گمان وى در اواخر عمر در هندوستان ساكن بوده است. او را از علماى صفويه دانسته و وى را چنين معرفى نموده است: سيّد اجل امير كمال‏الدين فتح اللَّه‏بن هيبه اللَّه‏بن عطاء اللَّه حسنى حسينى سلامى شاهى. (۴: ج ۴، ص ۳۹۱)

صفحه از 51