نگاهى به تفسير منهج ‏الصادقين‏ - صفحه 44

آن در كتابخانه مدرسه آية اللَّه بروجردى در كرمانشاه موجود است كه در قرن 12 كتابت شده است.

دو نكته‏

1. مرحوم سيدمحسن امين در ذكر آخرين آثار مرحوم ملا فتح اللَّه دو كتاب ديگر را به نامهاى «ملاذ الفقهاء» و «مادّة التاريخ» ذكر مى‏كند. ۱ آثارى از مرحوم ملّا با اين عناوين در دسترس نيست. عامل اين سهو آن است كه اين اسم، اشاره به تاريخ وفات و مادّه تاريخ رحلت مرحوم ملا فتح اللَّه است (ملاذ الفقهاء) كه مؤلّف آن را از تأليفات او گرفته است. ۲
اين بيت كه منتسب به مرحوم محتشم كاشانى است، در مادّه وفات ملا فتح اللَّه بر سنگ قبر آن بزرگوار نگاشته شده است:

مفتى دين مبين كاشف قرآن مبين‏واقف سر قدر عالم اسرار قضا
هادى وادى تفسير كه در حلّ كلام‏خاطرش بود در اسرار يقين پرده گشا
فقها را چو ملاذى به جز آن قدوه نبودبهر تاريخ نوشتند ملاذ الفقهاء
۳

آشنايى با كتاب منهج الصادقين‏

مهم‏ترين كتاب ملا فتح اللَّه و ماندگارترين اثر او، تفسير جامع «منهج الصادقين فى الزام المخالفين» است. با اينكه بيش از 4 قرن از زمان تدوين اين كتاب ارزنده مى‏گذرد، همچنان مورد توجّه محقّقان و قرآن پژوهان است. بعضى محقّقان او را معروف‏ترين كسى مى‏دانند كه به زبان فارسى، در طريقه شيعه، تفسير نوشته است. ۴
مرحوم معرفت تفسير منهج را در سنخ تفاسير روايى و در بين 14 تفسير معروف ارزيابى مى‏كند. ۵

1.۵: ج ۸، ص ۳۹۳

2.نيز بنگريد: ۱۳: ج ۱۰، ص ۱۹۹

3.۲۰: ج ۱، ص ۴۵، مقدّمه شعرانى‏

4.۳۵: ص ۳۷۴

5.۳۱: ج ۲، ص ۳۴۶

صفحه از 51