نگاهى به تفسير منهج ‏الصادقين‏ - صفحه 47

شبهات مخالفان و ابطال مذهب ايشان.
وى در پايان اين مقدّمه، وجه تسميه كتاب را چنين ياد مى‏كند: «چون مقصد اقصى و مطلب اعلى از اين منتخب، ايضاح طريق ائمّه صادقين عليهم السلام است به حجج واضحه، و الزام مخالفين به براهين باهره، از اين جهت، مسمّى شد به منهج الصادقين فى الزام المخالفين.» ۱
6. او در تفسير خود، ترجمه را در ضمن تفسير مى‏آورد و با ذكر شأن نزول آيات و مباحث ادبى و بلاغى، توجّه خاصى به اقوال عامّه و قصص وارده در باب تفسير قرآن دارد. تفسير بيضاوى و مباحث ادبى و كشّاف زمخشرى نيز مورد توجّه ويژه اوست. امّا اينكه بعض محققين، كتاب ترجمة الخواصّ زواره‏اى را نيز از مصادر اين تفسير دانسته‏اند ۲ ، شاهدى بر آن عرضه نكرده‏اند و نگارنده نيز موردى بر صدق آن نيافت.
7. تفسير او تفسيرى ترتيبى و جامع از قرآن كريم است. او در ابتداى هر سوره، به نقل ابى‏بن كعب، فضل سور را بيان مى‏كند (هر چند محقّقين در صحّت اين استناد و نقل ترديدهاى جدّى دارند). ۳ سپس مى‏كوشد كه به گونه‏اى، بين آن و سوره قبل، ارتباط معنايى ايجاد كند.
8. از نكات مورد توجّه او در اين تفسير، اهتمام ويژه او به دفاع از جايگاه اهل بيت عليهم السلام و مقام شامخ آن بزرگواران است كه در اين باب نيز سعى عمده او تلاش از استفاده از منابع اهل تسنّن است.
همين كثرت استفاده از روايات است كه سبب شده تفسير منهج را از قسم تفاسير روايى بدانند ۴ ؛ هر چند صحيح‏تر آن است كه اين تفسير از قسم تفاسير واعظانه است. ۵
9. علّامه آقا بزرگ طهرانى در الذريعه ياد آور شده كه: ...ذكر في خطبته أنّه أورد كثيراً من أخبار العامّة إلزاماً لهم ۶ اين سخن صحيح به

1.همان: ص ۵-۴

2.۶؛ ۳: ص ۲۰۱

3.بنگريد: ۱۳: ص ۱۲۳

4.۳۳: ج ۱، ص ۳۴۶

5.۱۷: ص ۲۲۸

6.۱: ج ۲۳، ص ۱۹۳-۱۹۴؛ ۲۴: ص ۵۶۸

صفحه از 51