نگاهى به تفسير منهج ‏الصادقين‏ - صفحه 48

نظر نمى‏رسد. در خطبه ابتداى كتاب چنين مطلبى يافت نشد، هرچند طريقه ملّا فتح اللَّه در تفسير چنين است و فراوان به روايات عامّه در اثبات نظريّات خود استناد مى‏نمايد.
در بين راويان عامّه، بيشترين روايت منقول در اين تفسير، از آنِ ابوهريره است. يادآور مى‏شود كه اعتماد و استفاده و ذكر روايات موثّق اهل سنّت در كتب تفاسير قبل و بعد از ملّا فتح اللَّه، در كتب تفاسير متعدّد شيعه همچون تفسير «الصافى» فيض كاشانى و تفسير ابوالفتوح رازى و تفسير «مجمع البيان» به چشم مى‏خورد؛ همچنان كه در كتب غير تفسيرى همچون «جامع السعادات» نراقى و «شرح اللّمعه» اين سنّت ادامه يافته است.
10. كاشانى هر جا روايتى آورده، معناى فارسى را نيز به سان قرآن بيان مى‏دارد. نيز از اشعار فارسى و عربى زيادى نيز بهره گرفته، هرچند نام شاعر را مشخّص ننموده است.
11. از ديگر موارد قابل توجّه، كثرت بيان اقوال عرفا و صوفيان است كه در برخى موارد رنگ و بوى تفاسير عرفانى را به اين تفسير جامع مى‏دهد.
او از ابن‏عربى و سلمى بيش از ديگران بهره مى‏برد و در جاى جاى تفسير، به متون مهم عرفانى همچون روح الارواح (نوشته شهاب الدين منصور سمعانى)، مصابيح القلوب ۱ ، قوت القلوب ۲ ، كشف‏الاسرار ۳ ، لوامع ۴ ، لطايف ۵ ، تأويلات ماتريدى و انوار ۶ استناد مى‏كند. در مواردى ديگر به بيان تفاسير عرفانى قشيرى ۷ ، بكربن عبيد ۸ ، ابوسعيد ابوالخير ۹ ، ابوالقاسم بلخى ۱۰ ، شيخ جنيد ۱۱ ، ابن‏عطا ۱۲ ، خواجه پارسا ۱۳ ، ماتريدى ۱۴ ، قاسم انوار ۱۵ ، سفيان ثورى ۱۶ ، شبلى و شيخ نجم‏الدين دايه در بحر الحقايق ۱۷ مى‏پردازد.

1.۱۹: ج ۸، ص ۴۲۲

2.همان: ج ۵، ص ۱۰۶ و ۲۰۱

3.همان: ج ۵، ص ۵۶۳

4.۷: ۳۴۱

5.۱۰، ۱۴۳

6.۳: ۳۵۳ و ۷: ۳۴۰ و ۳۴۱ و ۴: ۳۵۷

7.۱ : ۴۳۰ و ۷، ۳۴۱

8.۱۰ : ۱۸۳

9.۳ : ۴۳۲

10.۱۰: ۱۸۳

11.۹ : ۱۶۰ و ۷ : ۳۴۱

12.۹ : ۱۶۰

13.۷ : ۳۴۱

14.۵ : ۴۲۹

15.۷، ۳۴۱

16.۶ : ۳۸۷

صفحه از 51