* ص 551 - همان حديث، ذيل «و عاداً و ثمود و أصحاب الرسّ»:
اين سه گروه، يا قبيله، براساس قرآن ۱ از پيامبرانى برخوردار بودند كه برايشان فرستاده شده بودند. با اين همه، وجه تمايز آنها آنجاست كه آنها صرفاً و فقط و فقط اقوام عربى بودهاند و نه در تركيب با بنىاسرائيل يا ديگر گروههاى مذهبى. امام به آزمودن علم كلبى در مورد نسبشناسى عرب مىپردازد (همانگونه كه در اين آيه او اعلام كرده است) و كلبى به دليل ندانستن نسب اين اقوام، ناتوان از پاسخگويى بود. به علاوه، او يك شخص خاصّ را نمىشناخت كه در حقيقت از اعراب نبود، بلكه در يك قوم كردى ريشه داشت. ۲
* ص 552 - همان حديث، ذيل «أترى هاهنا نجوم السماء»:
شرايطى كه در اين آيه براى طلاق بيان شده، اين است كه شوهر فقط هنگامى مىتواند همسرش را طلاق دهد كه در فاصله بين دو عادت ماهيانه، با همسرش همبستر نشده باشد. در اينجا، منبعى براى بيان تعداد دفعاتى كه بايد عبارت طلاق را بگويد، نيامده است؛ چه برسد به مقايسهاش با تعداد ستارگان در آسمان.
* ص 553 - همان حديث، ذيل «تردّ إلى كتاب اللَّه و سنّة نبيّه»:
براساس قرآن، همانطور كه در چهارمين پاورقى اين حديث گفتيم [ ص 548، ذيل عبارت «و الباقي وزر عليه و عقوبة»] عبارت طلاق بايد سه بار گفته شود. سنّت پيامبر نيز همين گونه بوده است. بنابراين، در هيچ يك از اين تعبيرها، عبارت سه بار نيامده است. بايد توجّه داشت كه جوهر و جان اين عبارت طلاق، آن است كه سه طلاق بايد به صورت صحيح بيان شود؛ به شيوه امام - كه درود خدا بر او باد - و
1.فرقان (۲۵): ۳۸
2.براى عاد و ثمود و اصحاب الرسّ رجوع شود به ترتيب به: ۲EI، ج ۱، ص ۱۶۱؛ ۱EI، ج ۴، ص ۷۳۶؛ ۲EI، ج ۱، ص ۶۹۲. در مورد آيات قرآن به ترتيب بنگريد: سوره فرقان، آيات ۳۸ - ۳۹؛ سوره ق، آيات ۱۲ تا ۱۴
