حديث ردّ الشمس در منابع اهل سنّت
بىگمان، نخستين گام در مسير اعتبارسنجى يك حديث، شناخت مصادر و منابعى است كه به گزارش آن پرداختهاند. اين امر، با توجّه به قدمت تاريخى مصادر و جايگاه علمى مؤلّفان آنها اثرى شايان در قضاوت نهايى ما درباره حديث خواهد داشت. از اينرو، در بررسى حديث رد الشمس در حوزه اهل سنّت شايسته است كه ابتدا به معرّفى مصادر و منابعى بپردازيم كه اين حديث را گزارش كردهاند. در اين ميان، برخى از بزرگان اهل سنّت علاوه بر گزارش حديث، با توثيق سند يا تصحيح محتواى حديث، بر ارزش و اعتبار آن نيز مهر تأييد زدهاند.
1. ابو الحسن عثمانبن ابىشيبة العبسى الكوفى (م239)؛ وى برادر «ابوبكربن ابىشيبه» صاحب «المصنف» است و حديث ردّ الشمس را در «سنن» نقل كرده است. اين نخستين گزارشى است كه در منابع اهل سنّت به ثبت رسيده است.
2. أبو جعفر احمدبن صالح الطبرى المصرى (م248)؛ ابوجعفر طبرى يكى از پيشكسوتان حديث اهل سنّت است كه حتّى بخارى در صحيح خود از او روايت نقل كرده است. ۱ وى حديث ردّ الشمس را به دو طريق، از اسماء بنت عميس گزارش كرده و درباره اعتبار آن نيز گفته است:
لا ينبغي لمن سبيله العلم التخلّف عن حفظ حديث أسماء بنت عميس الّذي روته فى ردّ الشمس لأنّه من علامات النبوّة. ۲
3. محمّدبن الحسين الأزدى (م277)؛ وى علاوه بر نقل حديث در كتاب «المناقب»، به صحت آن نيز اعتراف نموده است. ابنحجر عسقلانى در اين باره مىگويد:
قال ابنالنديم في تاريخ حلب: قدم [ الأزديّ] على سيف الدولة ابنحمدان فأهدى له كتابا في مناقب عليّ - رضي اللَّه عنه - وقد وقفت عليه بخطّه و فيه أحاديث منكرة تتضمّن تنقيص عائشة و غيرها و صحّح ردّ الشمس على عليّ... ۳
