تداوم امامت بر مبناى آيه 51 سوره قصص‏ - صفحه 92

مانند: لَعَلَّ الْحَبِيبَ مُواصِلٌ وَ لَعَلَّ الرَّقِيبَ حاصِلٌ...
دوّم: تعليل. جماعتى از جمله اخفش و كسائى، لَعَلَّ را در اين آيه بر آن معنى حمل كرده‏اند: (فَقُولَا لَهُ قَوْلاً لَيِّناً لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى‏)۱
ج - عبّاس حسن گويد: لَعَلَّ وَ عَسَى وقتى كه در كلام خداوند قرار بگيرند معنى اميد و ترس نمى‏دهند؛ براى اينكه اميد و ترس بر خدا محال هستند، بلكه معنى آنها گاهى تحقيق و قطع است و گاهى اميد و ترس است؛ البتّه نسبت به كسى كه سخن درباره اوست نه نسبت به مولى جلّ شأنه.

2-7) يَتَذَكَّرُونَ:

الف - ابن‏عبّاس: يعنى محمّد را به ياد بياورند و به او ايمان بياورند. ۲
ب - علىّ‏بن عيسى: به ياد بياورند (گذشتگان را) و بترسند از اينكه بر آنان نازل شود آنچه بر گذشتگان نازل شده است. ۳
ج - نقّاش: از قرآن پند گيرند و از بت‏پرستى بپرهيزند. ۴
د - الاساس فى التفسيّر نوشته است: «لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ» يعنى تا اينكه به ياد بياورند و پند بگيرند و رستگار شوند. ۵

3. اقوال مفسّران‏

3-1) در تفسير علىّ‏بن ابراهيم آمده است:
عَن أبِي عَبدِاللَّهِ عليه السلام فِي قَولِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: «وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ» قَالَ إمامٌ بَعْدَ إمامٍ يعنى: امام بعد از امام. 6
3-2) در تأويل الآيات الظّاهرة آمده است:
محمّدبن عبّاس بِاِسْنادِهِ عَنْ حُمْرانَ عَنْ اَبِي‏عَبْدِاللَّهِ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ: «وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ» قَالَ: إمامٌ بَعْدَ إمامٍ وَ هُوَ القَوْلُ فِي الإمَامَةِ أو جَعْلُهُ مُتَّصِلاً إمَامٌ إلى إمامٍ مِنْ لَدُنْ آدَمَ إلى قائِمٍ (صلوات اللَّه عليهم).

1.طه (۱۸) / ۴۴

2.قرطبى‏

3.همان‏

4.حوّى، ج ۷، ص ۴۰۹۳

5.قمى، ج ۲، ص ۱۴۱

صفحه از 102