در احاديثى كه از اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام به ما رسيده است، اساس و پايه عبادت را معرفت خدا دانسته‏اند. به عنوان نمونه، در روايتى از حضرت سيدالشهدا عليه السلام نقل شده است:
يا أيّها الناس، إنّ اللَّه - و اللَّه - ما خلق العباد إلّا ليعرفوه، فإذا عرفوه عبدوه، فإذا عبدوه استغنوا بعبادته عن عبادة من سواه.^۱
اى مردم، قسم به خدا، خدا بندگان را نيافريد مگر براى اينكه به او معرفت پيدا كنند؛ پس وقتى به او معرفت يافتند، به عبادت او بپردازند. پس با بندگى او از بندگى غير او بى‏نياز شوند.
امام حسين عليه السلام هدف از خلقت بندگان را در درجه اوّل، معرفت خدا و درجه بعد، بندگى كردن او دانسته‏اند و اين با توجّه به اهمّيّت معرفت و نقش آن در عبادت خدا كاملاً روشن است. زيرا اگر عبادت بدون معرفت انجام شود، اصلاً ارزشى ندارد. از اين‏رو، هدف از خلقت انسانها اين است كه ابتدا معرفت يابند، آن‏گاه به عبادت بپردازند كه در واقع، انگيزه و راهنماى آنها براى عبادت همان معرفت باشد نه عبادت بدون معرفت كه در حقيقت عبادت نيست.
حقيقتى كه بايد توجّه به آن داشت، اين است كه مقام امام يك مقام اكتسابى نيست كه ديگران با سعى و تلاش به آن برسند يا از آن بالاتر روند. مقام امام يك مقام موهبتى است كه خداوند عليم و حكيم به كسانى از بندگانش كه شايستگى دارند، اعطا مى‏كند. اين مقام، مقامى بس رفيع و والاست كه احدى را نرسد كه در مقام و منزلت به اين افراد ملحق شود و بر آنها برترى يابد و پيشى گيرد و طمع نيل به آن مقام را در دل داشته باشد.
حيث لايلحقه لاحق و لايفوقه فائق و لايسبقه سابق و لايطمع في إدراكه طامع. ^۲