2. معرّفى اجمالى زيارت جامعه كبيره
بررسى سند زيارت جامعه كبيره
زيارت جامعه كبيره از امام هادى عليه السلام روايت شده و اقيانوسى از حقايق مربوط به امامشناسى را در دلِ خود جاى داده است. اين زيارت را، ابنبابويه قمى (م 381) در من لا يحضره الفقيه و بعد از او شيخ طوسى، (م 460) در كتاب تهذيب الاخبار آورده است. پس از آنان، ديگر محدّثان در آثار خود، آن را نقل نمودهاند؛ كسانى چون فيض كاشانى در وافى، علّامه محمّدباقر مجلسى در بحارالانوار و از متأخّرين فقيه عظيمالشأن مرحوم آيتاللَّه بروجردى در جامع احاديث الشيعه و سرانجام مرحوم شيخ عباس قمى در كتاب شريف مفاتيحالجنان؛ به گونهاى كه شايد كمتر كتاب دعا و زيارتى باشد كه اين زيارت در آن نيامده باشد.
اين زيارت را برخى از علماى عامّه و محدّثين اهل سنّت نيز در كتابهاى خود ذكر كردهاند؛ همانند محدث جوينى در كتاب پربار فرائد السمطين. ۱
با بررسى تاريخ پى به آن مىبريم كه در دوران امامت حضرت هادى عليه السلام مكتبهاى مختلفى به وجود آمده بود و به دنبال آن، كشمكش آراء و عقايد، موجب صحنههايى ناگوار مىشد. دستهاى مرموز خلفا نيز براى كمرنگ جلوه دادن مكتب سازنده تشيع، مكتبهاى ديگر را تأييد مىكرد و به صفآرايى در برابر مكتب تشيع قرار مىداد. كار به جايى رسيد كه بخش مهمى از حوزه تدريس امام هادى عليه السلام در راه مبارزه با اين مكتبها و فرقهها مىگذشت.
طرفداران جبر از يكسو، فرقه واقفيه (كه پس از امام كاظم عليه السلام امامت ديگر ائمّه را قبول نداشتند و امام كاظم را زنده مىپنداشتند) از سوى ديگر، افزون بر آنها گروه صوفيه و غلات هر كدام براى خود برنامهاى و بدعتى ساخته بودند.
پيشواى دهم در تثبيت و محكم كردن اعتقادات به دو روش عمل كردند:
1. بيان و شرح عمق مفاهيم اعتقادى در قالب ادعيه، احاديث، مناظرات،
1.ج ۲، ص ۱۷۹، باب ۳۹، ح ۴۶۳
