نگرشى موضوعى بر زيارت جامعه كبيره‏ - صفحه 154

زيارات و...
2. معارضه با جريانهاى فكرى آن زمان براى رفع شبهات عام و خاص (سنّى و شيعه).
دو روش فوق را در نصوص باقى‏مانده از امام هادى عليه السلام در موضوعات مختلف مى‏بينيم كه فعلاً به آن نمى‏پردازيم. در اين گفتار، ابتدا نگاهى كلّى به درون‏مايه زيارت جامعه مى‏افكنيم و سپس تقسيمى موضوعى از آن ارائه مى‏كنيم كه در نوع خود، بديع و ابتكارى است و مى‏تواند دست مايه پژوهشهاى موضوعى براساس جامعه كبيره باشد. بديهى است كه به دليل ابتكارى بودن، جاى بحث و بررسى در مورد آن باز است. طرح آن در اين گفتار، به همين منظور صورت مى‏گيرد كه با پيشنهادها و اصلاح و تكميلها، پخته‏تر شود و نمايه موضوعى دقيق‏ترى از اين سند ارزشمند امام‏شناسى تهيه گردد.

3. نگاه كلّى به درون‏مايه زيارت جامعه كبيره‏

با كمى توجّه در زيارت جامعه كبيره مى‏توانيم درون‏مايه زيارت را به پنج بخش تقسيم كنيم:
1- سلام، 2- شهادت، 3- ابراز علايق، 4- دليل عرض ارادت، 5- دعا و توسّل.

3-1) سلام‏

بخش اوّل آنكه مشتمل بر پنج سلام است و بعد از هر سلام شايد بيش از 20 تا 30 ويژگى را نام مى‏بريم كه حقيقت امامت است. در اين سلامها بيان مى‏شود كه امام در شيعه چه جايگاهى دارد.

3-2) شهادت‏

يك بخش زيارت، متضمن شهادت به وحدانيت حق و گواهى به رسالت حضرت ختمى مرتبت و اقرار به امامت و پيشوايى دودمان ولايت است كه در قالب حدود 35 عبارت، برخى از كمالاتى كه حق متعال به آنان ارزانى داشته بيان شده است.

صفحه از 159