بازخوانى حيات علمى علّامه مير حامد حسين هندى كتاب الدرر السنيّة - صفحه 163

مراجعه به كتاب «عبقات» او مكشوف مى‏گردد كه از صدر اسلام تا عصر وى، احدى در فن كلام، خصوصاً در باب امامت، بدان منوال و نمط تصنيفى نپرداخته. ۱
در اينجا بايد ياد كنيم با اينكه كتاب «عبقات الانوار» شاهكار علمى شيعه در رشته مناظرات و عقايد و امامت، در سده سيزدهم اسلامى است و مؤلّف آن داراى جوانب گوناگون خدمات و تعهّد مى‏باشد، مع الأسف در زبان فارسى، كمتر نوشتارى درباره اين عالم ربّانى و مجاهد اسلامى انتشار يافته است. لذا در اين مقاله سعى بر آن بود كه با بررسى گذراى نامه‏ها و مكاتبات وى - كه بيان كننده مسائل و حوادث دوران زندگى، دردها و آلام، اهداف و آمال، همّت و سعى خستگى‏ناپذير او و... است - قدمى هرچند ناچيز در معرّفى اين عالم بزرگ و مرزبان متعهّد و سلاله پاك پيامبر صلى اللَّه عليه وآله برداشته باشيم. «و من اللَّه‏التوفيق و عليه التكلان.»
البتّه اين مصلح دينى و مجاهد اجتماعى، آثار علمى و تأليفات بزرگ و كوچك ديگر نيز داشته است كه شيخ آقا بزرگ به ذكر آن تأليفات نيز مى‏پردازد.
اين نگاه گذرا به نوشته‏ها و نامه‏هاى علّامه مير حامد حسين هندى، براساس كتاب خطّى وى به نام الدرر السنيّة مى‏باشد. اصل اين كتاب در كتابخانه جواديه شهر بنارس هند بوده و فيلم آن در كتابخانه مركز احياء ميراث اسلامى قم موجود است و تنها مأخذ مقاله، همين كتاب است.
مرحوم مير حامد حسين در كتاب الدرر السنيّة، مجموعه‏اى از نوشته‏هاى متفرّقه خويش را گرد آورده كه شامل مكاتبات شخصى با علماى معاصر خويش و تقريظهايش بر بعضى از كتابها و حاشيه‏ها و توضيحاتش درباره اشخاص و نويسندگان كُتُب موجود در دسترس وى و نيز قضاياى شخصى و داستانهايى چند از قديم الايّام است.
علّت جمع آورى اين نوشته‏ها، عمدتاً، بار ادبى آنهاست كه در غالب آنها به چشم مى‏خورد. در نظر بسيارى از علماء در قرون گذشته، مسجّع و موزون آوردن

1.ريحانة الادب، ج ۲، ص ۴۳۲ - ۴۳۳

صفحه از 186