آغاز نبوّت‏ - صفحه 12

در اين فرض، مسلّم است كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به طور ناگهانى، مورد نزول وحى واقع نگرديد و برخلاف گفته عدّه‏اى ۱اين‏گونه نبوده است كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از رسالت و نبوّت خويش آگاهى نداشته باشد و در غار حراء براى اوّل بار با فرشته وحى روبه‏رو گشته و پس از آن، براى تأييد و حصول اطمينان از صحّت مشاهده خود به يك عالم مسيحى متوسّل شده باشد؛ بلكه اين آمادگى، طىّ مراحلى پديد آمد و در خلوتهايى كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در غار حراء داشت، صداى سروش غيبى را مى‏شنيد، ولى او را نمى‏ديد ۲ يا صداى فرشته‏اى را مى‏شنيد كه او را «رسول اللَّه» خطاب مى‏كرد ۳ و پس از بعثت، جبرئيل را در حالى كه او را رسول اللَّه خطاب مى‏كرد، ديد ۴ و گاه مى‏شد كه سنگ و درخت و كوه بر او سلام مى‏كردند ۵.۶و رؤياهاى صادقه - كه جزئى از نبوّت يا نوعى از وحى به شمار مى‏آيند - مشاهده مى‏كرد و هرچه زمان بعثت نزديك‏تر مى‏شد، مدّت تحنّث در غار حراء و ميل به تفكّر و عبادت در او فزونى مى‏يافت.
در اين فرض، مسلّم است كه آغاز نبوّت از سنّ چهل سالگى، در ماه رجب يا در ماه رمضان است كه هريكاز اين دو تاريخ شواهد روايى خاصّ خود را دارد.۷ لذا مطابق اين نظر حتّى بر فرض تفاوت لغوى و محتوايى دو واژه نبىّ و رسول، نبوّت پيامبر اسلام هم‏زمان با رسالت ايشان آغاز شده است و تفاوتى به لحاظ زمانى بين اين دو امر نيست و اين مسئوليّت مهم از سن چهل سالگى، بر دوش پيامبر نهاده شده است.
دليل ديگر معتقدان به آغاز نبوّت از چهل سالگى، برخى آيات قرآن ۸

1.بازرگان، ص ۱۶-۱۸

2.ابن‏كثير، ج ۳، ص ۷۱۳

3.ابن ابى‏الحديد، ج ۳، ص ۲۰۷

4.ابن شهرآشوب، ج ۱، ص ۴۴

5.ابن‏اثير، ج ۳، ص ۵

6.قال أبوشامة: و قد كان رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله يرى عجائب قبل بعثته، فمن ذلك ما في صحيح مسلم عن جابربن سمرة قال: قال رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله: «إنّي لأعرف حجراً بمكّة كان يسلّم عليّ قبل أن أبعث؛ إنّي لأعرفه الآن.»

7.نك: مجلسى، ج ۱۸، ص ۱۹۰ ؛ ابن‏هشام، ص ۲۳۹ و ۲۴۰ ؛ ابن‏سعد، ج ۱، ص ۱۹۴؛ ابن‏كثير، ج ۱، ص ۳۲۹ ؛ رهبرى، ص ۱۰۰-۱۳۳ ؛ رسولى محلّاتى، ص ۳-۳۰.

8.شورى (۴۲) / ۵۲ ؛ عنكبوت (۲۹) / ۴۸ ؛ يونس (۱۰) / ۱۶ ؛ قصص (۲۸) / ۸۶ ؛ آل عمران (۳) / ۴۴ ؛ يوسف (۱۲) / ۱۰۲

صفحه از 29