آغاز نبوّت‏ - صفحه 15

درجاتى داشته كه يكى از آن مراحل «نبوّت» است. اين مرحله قبل از مرحله رسالت بوده، مرحله‏اى است كه از طريق فرشتگان يا در خواب يا از طريق الهام، به آنها وحى مى‏شده و دستورها يا خبرهايى از جانب خداى تعالى به ايشان داده مى‏شد، و آنان مأمور به عمل بدان مى‏شدند؛ ولى مأمور به ابلاغ و رساندن آنها به ديگران نبودند. در اين مرحله، آنها «نبى» بودند نه رسول. كلينى رحمه اللَّه عليه به سند خود از زيد شحّام روايت كرده است كه گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه فرمود:
إنّ اللَّه تبارك و تعالى اتّخذ إبراهيم عبداً قبل أن يتّخذه نبيّاً و إنّ اللَّه اتّخذه نبيّاً قبل أن يتّخذه رسولاً؛ و إنّ اللَّه اتّخذه رسولاً قبل أن يتّخذه خليلاً؛ و إنّ اللَّه اتّخذه خليلاً قبل أن يجعله إماماً. فلمّا جمع له الأشياء قال: إنّى جاعلك للناس إماماً. 1
به راستى كه خداى تعالى ابراهيم را به بندگى خويش برگرفت پيش از آنكه به نبوّت برگيرد؛ و خداى تعالى او را به نبوّت خويش برگرفت پيش از آنكه به رسالت برگيرد؛ و به رسالت برگرفت پيش از آنكه به دوستى خود برگيرد؛ و به دوستى برگرفت پيش از آنكه به امامت برگيرد. چون همه اينها را براى او گرد آورد، فرمود: «من تو را براى مردم امام قرار دادم.»

همچنين، زراره نقل كرده است: از امام باقر عليه السلام معناى آيه شريفه (وَ كَانَ رَسُولاً نَبَيّاً) و فرق ميان «رسول» و «نبى» را پرسيدم، آن حضرت در پاسخ من فرمود:
النبيّ الّذي يرى في منامه و يسمع الصوت و لا يعاين الملك و الرسول الّذي يسمع الصوت و يرى في المنام و يعاين الملك... 2
نبى كسى است كه در خواب فرشته را ببيند و صداى او را بشنود، ولى به عيان، فرشته را نبيند. و رسول كسى است كه صدا را بشنود و در خواب ببيند و در عيان نيز او را مشاهده كند.

در روايت ديگرى، از امام صادق عليه السلام نقل شده است:
الأنبياء و المرسلون على أربع طبقات: فنبيّ منبَّأ في نفسه لا يعدو غيرها؛ و

1.كلينى، ج ۱، ص ۱۷۴-۱۷۹

2.همان‏جا

صفحه از 29