بيان شده كه اين قول در قرن يازدهم توسّط قاضى سعيد قمى به تبع استادش مولى رجبعلى تبريزى دوباره زنده شده است. ۱ آنگاه در پايان بحث در مورد اين گروه، با قاطعيّت حكم شده است كه:
مرحوم ميرزامهدى اصفهانى - قدّس سرّه - و تلامذهاش در اين بحث، متأثّر از سخنان قاضى سعيد بودهاند. ۲
و براى تأييد اين نظر، عباراتى از مرحوم آقا ميرزا مهدى اصفهانى نقل گرديده و در مقام قضاوت، حكم به وجود تهافت در آنها شده است. ۳
4. مبرّا بودن از هر نقص به عنوان اصل دوم در بحث توحيد، براى ردّ اهل تشبيه مطرح شده ۴ و آياتى از قرآن كه وصف كمال براى خداى - عزّ و جلّ - مىكند، در همين راستا تفسير شده است. ۵
توضيح اين مسئله بيشتر در مقاله دوم و سوم آمده است. در آنجا مفاهيمى كه در خلائق با لوازم جسمانى مقرون است، با تجريد، قابل نسبت دادن به حق تعالى دانسته شده است. ۶ اين تجريد صرفاً از اوصاف و كيفيّات جسمانى است و گرنه:
صفاتى كه قرآن كريم براى خداى متعال ذكر مىفرمايد، او را مانند مخلوقات محدود نمىكند. ۷
آرى اگر براى آن صفات در مورد خلائق، كيفيّات جسمانى و حدودى باشد، در مورد خداى تعالى آن كيفيّات و خصوصيّات، نفى مىشود و مثلاً اگر او را به عليم بودن و قدير بودن وصف كنيم، از داشتن اعصاب و عضلات تنزيه مىكنيم. ۸
با همين ديدگاه در توضيح جملات اميرالمؤمنين عليه السلام در خطبه اوّل نهجالبلاغه «فمن وصف اللَّه سبحانه فقد قرنه...» آمده است:
اين جملات صفاتى را كه در مخلوقات ديده مىشود، يعنى صفات جسمانى (همچون رنگ و ساير خصوصيّات) از خداى متعال نفى مىكند و
