نويسنده گرانقدر ابواب الهدى با استناد و استشهاد به آيه اوّل سوره ابراهيم و روايتى از رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله درباره عقل، مىنويسد:
... پس تذكّر به اين نور... شناختن نور به خودش است... . با ديدار نور، [ عقلا] مىيابند كه شناخت عقل، حقّى است كه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله برخلاف علوم بشرى آورده است. از اين روى «شناخت عقل به عقل» كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله بدان تذكار داده است [ سبب] تصديق رسالت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله توسّط عاقلان مىگردد و عقل آنان، حجّت خداوند مىشود كه به شناخت آن، رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله را مىشناسند و مىيابند كه به «مذكّرى» نياز دارند كه آنها را به نور يادآور شود و از تاريكيها بهسوى نور بيرون راند و اگر مذكّرى نباشد، انسانها از تاريكيها بهسوى نور خارج نخواهند شد. پس گواهى مىدهند كه او «مذكّر راستگوى الهى و نصيحتكننده امانتدار» است.
ابنسكّيت از امام رضا عليه السلام سؤال مىكند كه امروز، حجّت بر مردم چيست؟
فَقَالَ الرِّضا عليه السلام العَقْلُ تَعْرِفُ بِهِ الصّادِقَ عَلَى اللَّه فَتُصَدِّقُهُ وَ الكَاذِبَ عَلَى اللَّهِ فَتُكَذِّبُه...
امام رضا عليه السلام فرمودند: عقل، [ همان است كه] بهوسيله آن كسى را كه به خداوند نسبت راست مىدهد، مىشناسى و تصديق مىكنى و كسى را كه به خداوند نسبت دروغ مىدهد، مىشناسى و او را تكذيب مىكنى... .
و در كافى روايتى شريف و مستند از امام صادق عليه السلام هست كه فرمودند:
... فَإذَا كَانَ تَأييدُ عَقْلِهِ مِنَ النّور... عَرَفَ مَنْ نَصَحَهُ وَ مَنْ غَشَّه.
آنگاه كه عقلش از جانب نور تأييد شود... كسى را كه نصيحتش مىكند و نيز كسى را كه فريبش مىدهد، باز مىشناسد.
مرحوم ميرزا سپس عقل را باب شناخت نور علم معرّفى مىكند و با يادآورى اشتباه علوم بشرى در اينكه معقولات و معلومات مظلمالذّات را با نور علم و عقل اشتباه گرفتهاند، برخى حقايق را - كه بهواسطه نور علم و عقل مكشوف مىشوند - برمىشمارد و آنگاه مىنويسد:
