فلسفه نبوّت و جايگاه آن در باور ملّاصدرا - صفحه 70

صالح براى آوردن سنّتها و بر پاى داشتن نهاد قانون، غير ممكن نيست و تأييد آنان با معجزات براى تصديق مردم و اطاعت از آنان نيز ممكن است ۱ و درحقيقت، مردم به‏واسطه معجزات است كه پيامبران را مى‏شناسند و نبوّت و رسالت آنان را تصديق مى‏كنند ۲ و به‏سبب معجزات ظاهرى است كه حجّت خارجى بر مردم‏اند. ۳
ملّاصدرا در كتاب شواهد الرّبوبيّة به‏تفصيل درباره راه‏هاى شناخت پيامبران سخن گفته است. از نظر وى صفاتى كه شخص پيامبر به‏عنوان رئيس اوّل به‏ناچار بايد از آنها برخوردار باشد، دو دسته‏اند:

الف) كمالات و شرايط اوّليّه رئيس اوّل‏

1. از نظر قوّه عاقله، رئيس اوّل بايد انسانى باشد داراى نفسى كامل و در مرتبه عقل بالفعل؛
2. از نظر قوّه متخيّله، لازم است به‏حسب طبع و قوّه، در غايت كمال باشد؛
3. از نظر قوّه حسّاسه و محرّكه نيز در غايت كمال باشد.
صدرا چنين مى‏نويسد:
[ رئيس اوّل‏] كه به قوّه حسّاسه و محرّك‏هايش مباشر سلطنت گردد و احكام الهيّه را جارى گرداند و با دشمنان خدا محاربه كند و دفع كند دشمن را از مدينه فاضله و با مشركين و فاسقين از اهل مدينه جاهله و ظالمه و فاسقه مقاتله كند تا برگردند به‏سوى امر خدا.» ۴

ب) كمالات و صفات ثانويّه رئيس اوّل‏

صفات و كمالات ثانويّه رئيس اوّل كه فطرى و ذاتى هستند، عبارت‏اند از:
1. صاحب فهم و دركى نيكو و سريع باشد تا بتواند هر چه را مى‏شنود يا به او گفته مى‏شود، بدان‏گونه كه گوينده قصد دارد و به طبع واقع و به حقيقت امر، درك

1.ملّاصدرا، شرح الاصول الكافى، ج ۵، ص ۱۴- ۱۵

2.ملّاصدرا، شرح الاصول الكافى، ج ۵، ص ۱۷

3.ملّاصدرا، شرح الاصول الكافى، ج ۵، ص ۱۱۶

4.ملّاصدرا، المبدأ و المعاد، ص‏۵۶۳

صفحه از 84