[الف ـ تعريف ايمان]

۰.امام صادق عليه السلام فرمود : «معناى ايمان ، عبارت است از : اقرار با زبان به خدا و كرنش در برابر او و تقرّب جستن به او به وسيله آن ، و گزاردن آگاهانه هر وظيفه اى ، از
كوچك و بزرگ ، براى او : از توحيد گرفته به پايين ، تا آخرين باب از ابواب طاعت ، يكى پس از ديگرى ، همراه هم و پيوسته به هم .
پس هر گاه بنده آنچه را بر او واجب گشته و به او رسيده است ، به نحوى كه وصفش كرديم ، به جاى آورَد، او مؤمن است و شايسته وصف ايمان و سزاوار پاداش خواهد بود . اين از آن روست كه معناى كلّىِ ايمان ، اقرار است و معناى اقرار ، سر در طاعت نهادن . پس ثابت شد كه همه اقسام طاعت ، كوچك و بزرگش ، به يكديگر پيوسته اند . بنا بر اين ، مؤمن از مؤمن بودن خارج نمى شود ، مگر با ترك آنچه به سبب آن ، سزامند مؤمن بودن است ، و آنچه هم در واقع ، او را مستوجب و سزامند نام و حقيقت ايمان مى كند ، به جا آوردنِ پيوسته وظايف بزرگ است و فرو نهادن گناهان بزرگ و دورى كردن از آنها .
امّا اگر طاعت هاى كوچك را ترك كند و گناهان كوچك را مرتكب شود ، از ايمان خارج نمى شود و تا زمانى كه چيزى از طاعت هاى بزرگ را ترك نكند و گناه كبيره اى به جا نياورد ، ترك ايمان نكرده است. پس تا زمانى كه اين كار را نكرده باشد، مؤمن است ، به دليل اين سخن خداوند : «اگر از گناهان بزرگى كه از آنها نهى مى شويد ، دورى بورزيد ، بدى هاى شما را مى پوشانيم و شما را به مقام ارجمندى در مى آوريم» ، يعنى آمرزش گناهان غير كبيره . و اگر مرتكب گناه كبيره اى شود ، براى همه گناهان ، از كوچك و بزرگ ، مؤاخذه مى گردد و بر همه آنها كيفر و عذاب مى شود . اين بود وصف ايمان و وصف مؤمن كه سزاوار پاداش است .