رفته در اين اثر نيازمند فرصتى است كه از حوصله و موضوع اين مقاله بيرون است . ۱
اما درباره كتاب الكوثر في التفسير بالأثر بايد بگوييم كه اين كتاب گوشه اى از تلاش هاى ناتمام پژوهشگران دارالحديث است كه با همراه نويسندگان آن در سال هاى پيش انجام شده و قبل از گذراندن مراحل پايانى به بازار عرضه شده و تاكنون فقط يك جلد آن به چاپ رسيده است. بنابر آنچه گذشت، اثر جديدى كه در گروه تفسير در حال شكل گيرى است ، داراى ويژگى ها و امتيازاتى سودمندى است كه آثار پيشين فاقد آنهاست .
مهم ترين امتيازات اين دانشنامه ـ كه آن را با ديگر كارهاى هم عرض متفاوت مى سازد ـ عبارت اند از:
1 . كامل ترين تتبع روايى در ميان كتاب هاى تفسيرى و حديثى[با استفاده از كتاب و رايانه]،
2 . نقل احاديث پذيرفته شده شيعه و سنى پس از كارشناسى دقيق،
3 . عدم نقل گفته هاى غير معصومان عليهم السلام، ۲
4 . تحليل هاى متعدد براى فهم معضلات روايات،
5 . نگارش درآمد (يا مدخل) جامع در آغاز هر سوره [و هر دسته از آيات در سوره هاى بزرگ]،
6 . تبيين واژگان مشكل به كمك روايات و آيات،
7 . تشكيل خانواده احاديث تفسيرى،
8 . نقد روايات تفسيرى و بازشناسى روايات غير قابل پذيرش (جعلى) ،
9 . پالايش متون غير قابل ارائه .
2 ـ 5 . موسوعه جامع احاديث تفسيرى (جامع الاحاديث التفسيرية)
در اين طرح ، مجموع احاديث تفسيرى آيات قرآن ، بدون هيچ گونه پيش داورى ، گردآورى مى شوند. بنابراين ، حتى احاديث جعلى و غير صحيح نيز در اين تدوين باقى مى مانند. خروجى اين طرح فقط به صورت ذخيره در لوح فشرده بوده و عرضه، چگونگى عرضه و يا عدم عرضه آن نياز به بررسى هاى كارشناسانه است كه هنوز انجام نشده و اكنون فقط به صورت بايگانى در گروه تفسير قابل استفاده است.
1.مثلاً تقطيع هاى نامناسبى كه از احاديث در اين كتاب انجام گرفته ، بسيارى سؤال برانگيز است ؛ مثال : در جلد يك ، صفحه ۱۰۳ ، حديث ۹۵ ، روايتى را از پيامبر در فضيلت صحابه آورده اند كه مى فرمايد : «ما لم يكن فيه سنّة منى، فما قال أصحابى فقولوا به، فإنّما مثلُ أصحابي فيكم كمثل النجوم بأيّها اُخذ اهتدى» . در كتاب التفسير الأثرى ، ادامه روايت را تقطيع نموده است . حال ما ادامه روايت را از مأخذ اصلى ، يعنى كتاب معانى الاخبار نقل مى كنيم و درستى يا نادرستى اين گونه تقطيع را به قضاوت خوانندگان مى سپاريم : در كتاب معانى الاخبار ، صفحه ۱۵۶ ، ادامه اين روايت را چنين نقل كرده است : «وبأيّ أقاويل أصحابي أخذتم اهتديتم ، واختلاف أصحابي لكم رحمة . فقيل يا رسول اللّه ومن اصحابك؟ قال: أهل بيتي .
2.چرا كه گفته هاى صحابه و تابعان فقط از ديدگاه سنيان حديث بوده و در نظر شيعه چندان اهمّيت ندارد. از سوى ديگر ، بناى ما صرفا گردآورى و تنظيم احاديث تفسيرى است كه با تعريف تفسيرى روايى در نزد شيعه سازگار است.
