2 . جايگاه و پيشينه تفسير روايى

گستره درازدامن مفاهيم آيات قرآنى، نيازمند تبيين و تفسير معانى گوناگون آن است. اين كتاب آسمانى تاكنون به همّت بسيارى از مفسّران و عالمان فرهيخته فريقين تبيين شده و نگارش صدها كتاب تفسير و مقاله هاى قرآن پژوهى دسترنج زحمات، تتبعات و تفكرات اين خادمان وحى است.
مفسران، در شيوه تفسيرى خويش، هم داستان نيستند ؛ برخى فقط با تعقل و انديشه برداشت هاى خود را تفسير مى دانند و دسته اى ديگر قرآن را با قرآن و گروهى نيز آن را به يارى سنّت، تفسير مى كنند؛البته گونه هاى تفسيرى متعدد ديگرى نيز وجود دارد.
تفاسير روايى و اثرى از نخستين تفاسيرى است كه پس از نزول وحى شكل گرفت و شايد بتوان اين گونه را نخستين شيوه تفسيرى كتاب خدا دانست كه به بركت معصومان عليهم السلام آغاز و به همّت راويان حفظ شد. در شمارِ آثار بسيارى از راويانِ حديث، عناوينى به چشم مى خورد كه حاكى از تفاسير مأثورى است كه توسط آنان نگارش يافته است.

3 . گروه تفسير پژوهشكده علوم حديث

پژوهشكده علوم حديث مؤسسه علمى ـ فرهنگى دارالحديث، با تحقيق در متون روايات سعى مى كند تا معارف اعتقادى، اخلاقى، اجتماعى فقهى و تفسيرى موجود در سخنان معصومان عليهم السلام را بازشناسى، گردآورى و طبقه بندى كند و با تأمل در مضمون هاى اساسى آن، به نسبت يابى آن با قرآن، و فهم معضلات روايات و جداسازى سره از ناسره و مسلّم از مشكوك مى پردازد.
در اين پژوهشكده چندين گروه پژوهشى به كاوش در روايات مى پردازند كه يكى از مهم ترين هدف هاى آنها بازشناسى، گردآورى و طبقه بندى احاديث در زمينه هاى گوناگون (فقهى، تاريخى و...) ، خصوصا در زمينه تفسير قرآن، به منظور تشكيل «خانواده حديث» در هر يك از موضوعات است.
به منظور دستيابى به اين هدف ، تاكنون كتاب هاى متعددى به صورت تك نگارى هاى موضوعى و يا در قالب موسوعه هاى حديثى (دانشنامه)، منتشر نموده است.
در سال هاى اخير، با بررسى هاى انجام شده، تصميم گرفته شد كه گروه مستقلى با عنوان «گروه تفسير روايى» سازماندهى شود تا بخشى مهمى از اهداف پژوهشكده را محقق نمايد. بنابراين، گروهى متشكل از پژوهشگران آشنا به علوم قرآن وحديث شكل گرفت. اين گروه به پژوهش در جنبه هاى مختلف روايات تفسيرى پرداخته، ديدگاه هاى تفسيرى معصومان عليهم السلام را بررسى مى كند.
آنچه ضرورت شكل گيرى اين گروه را توجيه ، مى كند عبارت است از:
يك . قرآن مهم ترين منبع دين شناسى است و احاديث تفسيرى معصومان عليهم السلام به عنوان آگاه ترينِ افراد به تمام ابعاد قرآن و ژرفاى معناى آن، از جايگاه بلندى در فهم دقيق مفاهيم قرآن برخوردار است؛