ابراهيم بن هاشم كوفی - صفحه 98

نظر صحيح نزد من آن است كه ابراهيم,ثقه و حديث او صحيح است.
سيد بن طاووس(ره) در روايتى كه در سندش ابراهيم هست, مى گويد:
…و رواة الحديث, ثقات بالإتقان. ۱
و ابن قولويه در اسناد كتاب كامل الزيارات, به وثاقت تمام كسانى كه در اسناد كتاب واقع شده اند و ابراهيم هم از جمله آنهاست, شهادت داده است. ۲ عمده دلايلى كه سيد بحرالعلوم(ره) و ديگران بر صحّت روايات و وثاقت ابراهيم نقل كرده اند, عبارت است از:
1. آنچه على بن ابراهيم بن هاشم, فرزند فاضل و ثقه و بزرگوار او در خطبه تفسيرش مى گويد كه:
ونحن ذاكرون و مخبرون بما انتهى الينا و رواه مشايخنا وثقاتنا عن الذين فرض اللّه طاعتهم و أوجب ولايتهم.
ما ذكر كننده و خبر دهنده آنچه هستيم كه به ما رسيده است و آن را مشايخ ما و ثقات ما از كسانى كه خداوند, اطاعت و ولايت آنها را بر ما واجب ساخته است, روايت كرده اند.
اين, در حالى است كه بيشترين روايات او از پدرش است و معناى «مشايخنا» و «ثقاتنا» از باب اتّحاد موصوف, «مشايخنا الثقات» است. بنابراين, وى در ابتداى كتاب خويش, به وثاقت مشايخ اسناد كتاب, از جمله ابراهيم, اذعان مى نمايد. ۳
2. آن كه بسيارى از متاٌخّران, وى را توثيق نموده اند و اين, تعارضى با عدم توثيق اكثر متقدّمان ندارد, به جهت اضطراب و دوگانگى اى كه در كلامشان موجود است كه گاهى روايتى با واسطه ابراهيم را «صحيح» و گاهى «حَسَن » خوانده اند. البته, عدم توثيق قاطع آنها, مى تواند به دليل عدم اطّلاع بر سبب مقتضى توثيق باشد كه به طور قطع, سخن غير مطّلع (متقدّمان) بر مطّلع (متاٌخّران), حجّت نخواهد بود. ۴

1.فلاح السائل, ص ۱۵۸.

2.معجم الرجال الحديث, ج۱, ص ۳۱۷.

3.رجال السيد بحرالعلوم, ج۱, ص ۴۶۲ ـ ۴۶۳; تنقيح المقال, ج۱, ص ۴۱.

4.رجال السيد بحرالعلوم, ج۱, ص ۴۶۳; تنقيح المقال, ج۱, ص۴۱.

صفحه از 102