كسانى كه اين حديث را نمى فهمند و انكار مى كنند، از اين معرفت بى بهره مى داند و چنين مى گويد :
اما بعضى از كسانى كه از معرفت و شناخت احاديث بى بهره اند امثال اين اخبار را منكر مى شوند ؛ زيرا از تناسب معنوى و معرفت كاملى نسبت به اهل بيت: برخوردار نيستند . ^۱
اين نكته ، رويه ديگرى هم دارد و آن اين كه اگر كسى اهليت اين فهم را داشت و توانست به فهم هايى هر چند محتمل الصدق دست يابد ، نمى تواند فهم ديگران را برخود حجّت بداند كه در موارد متعددى ، بويژه آنجا كه فهم ابراز شده متعلق به محدثى بزرگ است به همين عظمت مانعى عمومى و مهم محسوب مى شود . مجلسى (ره) با وجود آن كه نسبت به يافته هاى حدسى خود تعصّب و جزميت نشان نمى دهد و در برخى موارد در پايان همه فوايد و شرح هاى درستش مى گويد : «اللّه يعلم» ^۲ ، اما فهم شيخ صدوق (ره) با همه عظمتش تأثيرى بر او ندارد و آنجا كه سخن صدوق (ره) را اقناع كننده نمى يابد ، خود در پى فهم درست حديث رهسپار مى شود و با كار فقيهانه ، و بهره گيرى از قواعد فقهى و شرح هاى فقيهان ، فهم خود را ارائه مى دهد . ^۳

نتيجه

از آنچه گفته آمد، ضرورت گردآورى قرينه ها براى پيمودن مسير نه چندان كوتاه از مفهوم تا مقصود روشن شد و نيز معلوم گشت كه اين سير، نه يك حركت قراردادى و جعلى كه يك نياز هميشگى و داراى پيشينه است و محدثان گذشته و از جمله علاّمه محمّد تقى مجلسى(ره) آن را باور داشته و به آن عمل كرده اند. اين بدان معناست كه ما نمى توانيم تنها با يك روايت و با بسنده كردن به معناى اوليه و ظاهر ابتدايى آن، حكمى را به دين منتسب داريم و آن را مبناى عمل قرار دهيم و اين ويژه احكام فقهى و تشريعى نيست و همان گونه كه از نمونه هاى آورده شده در مقاله معلوم است، جمع آورى همه قرينه هاى لفظى و مقامى و متصل و لفظى براى فهم عميق و درست مقصود نهايى حديث، در تمام عرصه هاى اخلاقى، فقهى، اجتماعى و... لازم و ضرور است و گاه فهم اوليه ما را دگرگون مى سازد و در اين ميان