مبناى رويكرد مسلمانان به ترجمه در دوره هاى مختلف بوده است؛ از ترجمه علوم يونانى به عربى در عصر نهضت ترجمه گرفته، تا ترجمه متون دينى قرآن و حديث به زبانهاى غير عربى.
گرچه نخستين ترجمه هاى فارسى كتب حديث در قرن ششم صورت گرفته است (يعنى ترجمه «بصائر الدرجات» توسط اياز بن عبداللّه به سال 579 قمرى) ^۱ ، ليك نهضت برگردان كتب حديث به زبان فارسى، به عصر صفويه باز مى گردد.
برخى از مهمترين آثار ترجمه شده در اين عصر، عبارت اند از: اربعين حديث (927ق)، ^۲ جزيره خضرا(940ق)، ^۳ احتجاج طبرسى (949ق)، ^۴ نهج البلاغه(950ق)، ^۵ مهج الدعوات(1032ق)، ^۶ اربعين شيخ بهايى (1055ق)، ^۷ صحيفه سجّاديه (1059ق)، ^۸ توحيد مفضّل (1065ق)، ^۹ عيون أخبار الرضا(1065ق)، ^۱۰ اقبال (1070ق)، ^۱۱